Beklemmend

De avond is ongemak is het debuut van Marieke Lucas Rijneveld. Ze heeft wel eerder een dichtbundel geschreven. Het boek is deels autobiografisch. Ook de broer van de auteur is overleden en ook zij groeide op in een gereformeerd milieu.

De auteur weet zonder al teveel woorden zo’n schrijnende situatie te schetsen. Het ongeluk van eigenlijk iedereen spat van de bladzijden af. Het doet erg denken aan Dorsvloer vol confetti van Franka Treur, dat zich in hetzelfde gereformeerde milieu afspeelt.

De avond is ongemak kent drie delen. Het eerste deel begint met het overlijden van oudste zoon Matthies die na een schaatstocht niet meer terugkomt. Alle leden van het gezin gaan hier anders mee om. Het verhaal wordt vanuit hoofdpersoon Jas verteld. De drie andere kinderen van het gezin worden aan hun lot overgelaten, omdat de ouders verdrinken in hun verdriet. Het gezin woont op een boerderij en de kinderen hebben veel vrijheid. Die vrijheid gebruiken ze volop om allerlei experimenten te verrichten. Hier en daar redelijk absurd, maar de auteur weet dit heel geloofwaardig te beschrijven.

Het thema ‘de overkant’ komt vaak aan bod. Dit lijkt zowel op het hiernamaals te slaan als op de mensen buiten hun eigen geloof. Jas verlangt naar de overkant. Haar verdriet om haar broer komt tot uiting in dwanggedachten en allerlei fantasieën. Ook wil ze haar jas sinds de dood van haar broer niet meer uitdoen. Wie verlangt naar een hoopvol einde voor dit boek komt helaas van een koude kermis thuis.

Het is een boek, dat je naar de keel grijpt en je nog lang bij zal blijven. Marieke Lucas Rijneveld heeft de jonge Jas een stem gegeven.