Wel wat té gekunsteld

“De dingen staan om me zo stil,
te luisteren wat de stilte wil”
Op deze dichtregel van Herman Gorter is de titel van Japins laatste werk gebaseerd. Zoals gebruikelijk heeft hij de levensloop van een historisch personage in romanvorm weergegeven. Hiervoor koos hij ditmaal Anna Witsen, die leefde van 1855 tot 1889. Een historische roman, dus, maar wel met erg veel persoonlijke interpretatie. Hetgeen natuurlijk geen bezwaar hoeft te zijn; maar het boek begint met een scène óp, en eindigt met een scène ín dezelfde vijver; waarbij de accenten hier zijn gebruikt zoals Japin dat door het héle boek doet. Verder komt dezelfde vijver op legio andere momenten in het boek voor, steeds met een triest-donkergestemde bijklank (om een andere veelgebruikte stijlfiguur van de schrijver te gebruiken). Daarnaast werd ik een beetje iebelig van het gekunstelde gebruik van 19e eeuwse teksten, zeker in de eerste honderd bladzijden (zoals: “van opwinding sidderend keek zij”, “zij was voor spanning overgevoelig, uren tevoren voelde zij al waar het tussen mensen kon ontsporen”, “jij bent zoals wij, zoekend het dagelijkse te overstijgen”, “gevoelens kennen geen maat. Het hart laat zich niet meten “, “als een mes dat in een open wond gestoken werd”, “drong tot in ieder kootje van haar wezen door”, ”alleen een ziel die zeer fijn bewerktuigd is kan een andere bewegen”, “hij wiste met zijn vingers, slank en gespierd, haar wangen droog. Hun beider ademhaling was nu hoog en snel, niet eerder waren zij elkaar zo na”).
Overigens vond ik het verhaal over Anna Witsen en haar tijdgenoten (Kloos, Albert Verwey, Frederik van Eeden, Karel Alberding Thijm) alsmede de couleur locale (huize Ewijckshoeve en omgeving, waar zich een groot deel van het verhaal afspeelt, is zeer bekend terrein voor mij) dusdanig intrigerend dat ik het boek wel de moeite waard vond uit te lezen.