De njai krijgt met dit boek een gezicht

Lichter dan ik van Dido Michielsen is een ontroerend en hartverscheurend verhaal over de njai in Indonesië, eind 19e eeuw.

Tjanting heeft het levensverhaal van haar vriendin Isah opgeschreven, in beginsel als nalatenschap voor de kinderen en kleinkinderen van Isah. Maar later ook omdat het een verhaal is wat moet worden doorverteld. Niet alleen voor Isah, maar voor alle vrouwen die een soortgelijk bestaan hebben (gehad). " ...jouw verhaal geeft ook deze vrouwen een stem. Dit is een manier om betekenis te geven aan je leven, zij het dan na je dood''.

Op Batavia, 1850, woont Paranti samen met haar moeder in de Kraton van het vorstenverblijf in Djokja. Ze groeit op met haar vriendinnen Djatmie en Karsinah, kleindochters van de Sultan. Al op jonge leeftijd wordt ze geconfronteerd met de verschillen die het klassensysteem in de rechten van de bevolking ‘regelt’ en hoort van haar moeder dat haar plek in de maatschappij niet bijzonder is. “Wij zijn helemaal niets, Paranti, laat dat nou eens tot je doordringen. We hebben geen status, geen geld en zonder een goed huwelijk geen toekomst.”

Isah is eigenwijs (en helaas ook naïef) en blijft voor zichzelf een beter bestaan nastreven. “Ik zou zelf kiezen met wie ik zou trouwen...” Op haar 16e wil haar moeder haar uithuwelijken, maar Isah heeft haar oog laten vallen op de Hollandse Gey. “Voor het eerst had ik contact met iemand die niet thuishoorde in het stelsel van rangen en standen dat mijn wereld beheerste.” Ze neemt een onomkeerbaar besluit met grote gevolgen. Ze verlaat de kampog en haar moeder om als njai een leven op te bouwen met Gey. Je voelt al aan dat haar leven verder niet helemaal soepel zal verlopen. Na de geboorte van hun dochters Pauline en Louise verlaat Gey het gezinnetje, hun dochters erkent hij niet. Ik wil niet te veel weggeven, maar op enig moment verliest Isah haar dochters ook nog eens uit het oog, natuurlijk blijft ze hopen en vechten voor een weerzien met hen. Een hartverscheurende zoektocht begint.

Isah is als personage goed uitgediept, voldoende genoeg in elk geval om enorm met haar mee te leven en mee te hopen dat er een einde zou komen aan alle onrecht. Meer dan eens zorgde haar verhaal voor een brok in mijn keel. Omwille van haar dochters heeft ze zich onzichtbaar gemaakt, haar moed en wilskracht maakten haar een ijzersterke moeder. Een moeder wier geschiedenis en verhaal je zou moeten kennen en die je met respect zou moeten herdenken. Dit boek is wat mij betreft een eergetrouwe nagedachtenis aan Isah en de vele andere vrouwen die niet-geregistreerd door het leven zijn gegaan.