Kruip in het hoofd van mister Kremlin

De schrijver Giuliano da Empoli neemt je in dit boek mee naar het Kremlin tussen 2000 en 2020. Het geeft een verhelderend en verontrustend inkijkje in het leven en denken van de machthebbers daar. De hoofdpersoon in het boek is een zekere Vadim Baranov, een zoekende student toneel. Hij komt terecht in een circuit van rijke en nog rijkere inwoners van Moskou. Via hen krijgt hij een baan als theatermaker en televisieprogrammeur. Het is dan in de nadagen van president Jeltsin. In hun ogen is Rusland helemaal losgeslagen en veel te veel op weg om op het Westen te gaan lijken. Maar tegelijkertijd wordt je of erg rijk of arm en werkloos. De roep om een sterke arm is hoorbaar. Het groepje waar Baranov in terecht komt gaat daarom op zoek naar een opvolger van Jeltsin en dat moet iemand zijn met macht. Zo komen ze terecht bij Vladimir Poetin. Een KGB-agent, die daar al een hoge post bekleed. Hij wordt drie maanden voor de verkiezingen gevraagd om zich kandidaat te stellen. Dat neemt Poetin aan en hij wint. Baranov wordt benoemd in de staf van Poetin als één van zijn naaste adviseurs, oftewel als spin-doctor. Hiermee is Baranov eigenlijk de alterego van Vladislav Soerkov, die bekend staat als “Poetins Raspoetin”. In het verhaal groeien we als lezer mee via de organisatie van de Olympische Spelen, bombardementen in de zuidelijke regio’s van Rusland, een steeds machtiger wordende Poetin naar de inval in Oekraïne.
De schrijver heeft uitvoerig gesproken met die Raspoetin van Poetin, dus we kunnen er van uitgaan dat wat beschreven is in het boek over de sfeer in het Kremlin, de macht van de oligarchen, de onderlinge strijd en gekonkel, de verontrustende groei van Poetin, min of meer op waarheid berust. Daarnaast is het waarschijnlijk wel zeker dat het in het echt nog veel angstaanjagende is. Soerkov zal zeker niet al te veel uit de school hebben geklapt. Anders kan hij er op rekenen dat hij de volgende is die plots uit een hotelkamer van 10-hoog naar beneden valt. Of het boek nu een roman is of een historische roman zal de tijd gaan uitwijzen. Je leert er in ieder geval van dat het denken in Rusland heel anders loopt dan bij ons in het Westen. Er is een heel groot cultuurverschil. Als je voor Moedertje Rusland moet opkomen, dan doet je dat!
Het is een goed leesbaar boek, dat je niet zo gauw zal wegleggen. Het kruipt in je eigen brein. Baranov filosofeert ook van tijd tot tijd over één en ander. Het is zo’n beetje filosofie van de koude grond, maar wellicht past het wel in het Russische denken. Kortom, het is zeker in deze tijd een belangwekkend en informatief boek dat door Hans van Riemsdijk goed vertaald is. Al met al 4 sterren.
rvg/jan2023