Lezersrecensie
Miniaturen van levens
Miniaturen van levens
Ruim vijftig verhalen van auteur Jean Rhys telt deze bundel. Uitgeverij Orlando bundelde deze verhalen, die eerder verschenen zijn in verschillende bundels en tijdschriften in de periode 1927 tot 1978.
Ruim vijftig miniatuurtjes van levens van over het algemeen vrouwen, maar ook van mannen, hoewel die mannen hebben het dan toch weer over vrouwen, hun echtgenotes, hun minnaressen. Leven op de vierkante centimeter maar ook met een ruimere blik op een leven in vogelvlucht.
Rhys’ verhalen zijn geen psychologische portretten maar eerder fijnzinnige observaties vanuit een buitenstaander-perspectief.
De plaatsen waar de verhalen spelen zijn Dominica, de Britse West-Indische eilanden dus, Parijs en Londen. Personages en vertellers zijn veelal vrouwen die zich door een gedwongen soort wereldburgerschap niet helemaal thuisvoelen op de plek waar ze wonen. En in die zin vertolken zij vermoedelijk Rhys’ eigen gevoel over zichzelf en haar plaats in de wereld. Ze was opgegroeid op Dominica en verliet dat eiland noodgedwongen vroeg in haar leven. De idyllische plek van van haar jeugd heeft ze nooit meer terug kunnen vinden. Later keerde ze weliswaar terug naar het land van haar jeugd maar vond er niet terug wat ze achter gelaten had; dat leek ze voor altijd kwijt te zijn. In haar verhalen kan ze vorm geven aan haar heimwee, haar herinneringen en verscheurd gevoel; het gevoel een buitenstaander te zijn en er niet helemaal bij te horen.
Misschien zijn Rhys’ personages niet in staat de culturele code te kraken van het land en de cultuur waar zij verblijven. Mede daardoor had Rhys ongetwijfeld een voorkeur voor personages die aan de rand van de samenleving leven, outcasts: hoeren, kunstenaars, de bohème, dieven en moordenaars, echtbrekers, mannequins, buitenlanders. Mensen die op zoek zijn naar geborgenheid maar daarin niet helemaal slagen of daar soms ook helemaal niet in slagen.
Rhys schreef met een grote precisie en daardoor vrij langzaam. Haar redacteur had weinig werk aan haar verhalen en romans. Maar haar personages zijn tamelijk onvoorspelbaar. Rhys laat veel in het ongewisse. Ze had vaak moeite met het einde van een verhaal.
Een feministe vond zij zichzelf helemaal niet. Haar vrouwelijke personages hebben weliswaar een grote eigenheid in het vormgeven van hun leven maar zetten net zo makkelijk hun seksualiteit.
Rhys’ verhalen moet je rustig lezen en je moet er langzaam van genieten. Zij neemt je mee naar een wereld van halfbegrepen gebeurtenissen en wonderlijke figuren. Het is niet eenduidig, meestal, wat er nu precies gebeurt of gebeurd is. Dat gevoel had ik heel sterk bij het lezen van haar beroemde roman De wijde Sargassozee, ook bij herlezing. Een zinderende toestand van gevoel, bijgeloof, mysteries, niet geaccepteerd te worden, voodoo-achtige sferen en waanzin.
Deze bundel is een belofte voor heel lang leesplezier.
Over de auteur: (https://nl.wikipedia.org/wiki/Jean_Rhys):
Jean Rhys, pseudoniem van Ella Gwendolen Rees Williams (Roseau (Dominica), 24 augustus 1890 – Exeter, 14 mei 1979) was een deels Britse, deels Caraïbische schrijfster van verhalen en romans.
Leven
Rhys was de dochter van een moeder van gemengd creools-Schotse afkomst en een arts uit Wales. Ze groeide op in Dominica, een eiland in de Caraïbische Zee. In 1906 stuurden haar ouders haar naar een tante in Cambridge (Engeland), waar ze een kloosterschool bezocht. Ze studeerde in 1909 korte tijd in Londen aan de Royal Academy of Dramatic Art, maar toen haar vader stierf moest ze wegens geldgebrek haar studie staken. Rhys was vervolgens enige tijd variétéartiest (onder de namen Vivienne, Emma en Ella Gray) en poseerde in 1913 als naaktmodel, vermoedelijk voor de kunstschilder William Orpen. Ze begon toen al te schrijven aan wat veel later haar roman Voyage in the Dark zou worden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog deed ze vrijwilligerswerk.
In 1919 trouwde zij met de Nederlandse journalist en avonturier Jean Lenglet, het eerste van haar drie huwelijken. Zij was zijn derde echtgenote en hij was op dat moment ook nog getrouwd met haar voorgangster. Het paar vestigde zich in Parijs en leidde een bohemien leven, deels in Londen, Wenen en Boedapest. Om dit te bekostigen speculeerde Lenglet met geld van zijn werkgever. Toen hij niet tijdig kon terugbetalen, besloten zij in 1922 Hongarije te ontvluchten. Lenglet werd eind 1924 in Parijs gearresteerd en veroordeeld tot acht maanden gevangenisstraf. Na zijn vrijlating werd hij Frankrijk uitgezet. Deze gebeurtenissen heeft zij enkele jaren later verwerkt in haar roman Postures (herdrukt onder de titel Quartet).
In deze periode startte Ella haar literaire carrière onder het pseudoniem Jean Rhys. Ze werd daarbij gecoacht door Ford Madox Ford. Met hem had ze een verhouding toen ze tijdens Lenglets gevangenschap een huis in Parijs deelde met hem en zijn partner Stella Bowen. In het voorwoord van haar eerste verhalenbundel The Left Bank and Other Stories (1927) schreef hij haar een scherp inzicht toe, dankzij haar positie van 'outsider' en 'underdog' als auteur uit Brits West-Indië. Na afloop van zijn verhouding met Ella schreef Ford de verbittering van zich af in de roman When the Wicked Man (1931).
De scheiding met Jean Lenglet werd uitgesproken in 1933. Zij had met hem een dochter en een jonggestorven zoon en zij bleven bevriend. Ook Lenglet legde zijn visie op hun gezamenlijke periode vast in een roman, In de strik (1935), onder het pseudoniem Édouard de Nève. Zijn vierde echtgenote werd de schrijfster Henriëtte van Eyk. In 1934 hertrouwde Ella met de uitgever Leslie Tilden-Smith, met wie ze in Devon woonde tot zijn dood in 1945. Haar derde echtgenoot, de advocaat Max Hamer, was een neef van Tilden-Smith. Zij trouwden in 1947, maar hij bracht het grootste deel van hun huwelijk door in de gevangenis. Hamer stierf in 1966. In datzelfde jaar publiceerde ze haar belangrijkste roman Wide Sargasso Sea.
Werk
Met haar vroege werk had Rhys aanvankelijk weinig succes, ondanks de aanbevelingen van Ford Madox Ford. Het stond niet bekend als heel sterk of diepgaand, eerder als sentimenteel. Latere literatuurcritici zijn echter van oordeel dat zij haar tijd ver vooruit was door vrouwen te beschrijven die seksueel geëxploiteerd worden en hun seksualiteit zelf inzetten om hun underdogpositie te verbeteren. De roman Voyage in the Dark (1934), die kortstondig de aandacht trok, heeft als thema de onbegrepen, ontwortelde vrouw.
In de jaren veertig werd haar werk niet meer herdrukt en verdween ze in de vergetelheid. Er werd zelfs algemeen verondersteld dat ze niet meer leefde. Hernieuwde bekendheid verwierf ze pas in 1957 door een radiohoorspel van haar roman Good Morning, Midnight uit 1939, waarin ze met behulp van de stream of consciousness-techniek het bewustwordingsproces van de ouder wordende vrouw beschrijft.
Internationaal brak Rhys door met Wide Sargasso Sea (1966), dat is geschreven als de voorgeschiedenis van Charlotte Brontës Jane Eyre. Het boek corrigeert het bijna karikaturale beeld van hoofdpersoon Rochester, met zijn mannelijke trots en onbegrip voor de West-Indische sensualiteit. Hij vervreemdt van zijn vrouw en al wat haar eigen is en veroorzaakt zo een identiteitscrisis bij haar. Rhys stelt daarmee de personages uit Jane Eyre psychologisch in een ander licht.
Dankzij Wide Sargasso Sea werd Jean Rhys kort voor haar dood benoemd tot Commandeur in de Orde van het Britse Rijk. De roman werd in 1993 verfilmd door de Australische regisseur John Duigan. In 1999 werd het boek verkozen in de Modern Library’s lijst van 100 beste Engelstalige romans uit de 20e eeuw.
Bibliografie
The Left Bank and Other Stories, 1927
Postures, 1928 - (nl) Kwartet
After Leaving Mr. Mackenzie, 1931 - (nl) Na meneer Mackenzie
Voyage in the Dark, 1934 - (nl) Reis door het duister
Good Morning, Midnight, 1939 - (nl) Goedemorgen, Middernacht
Wide Sargasso Sea, 1966 - (nl) De wijde Sargasso Zee
Tigers Are Better-Looking: With a Selection from 'The Left Bank', 1968.
Penguin Modern Stories 1, 1969 (met anderen)
My Day : Three Pieces, 1975
Sleep It Off, Lady, 1976 - (nl) Mens, slaap je roes uit
Smile Please : An Unfinished Autobiography, 1979
Jean Rhys Letters 1931-1966, 1984 (red. Francis Wyndham en Diana Melly)
Early Novels, 1984
The Complete Novels, 1985
Tales of the Wide Caribbean, 1985
The Collected Short Stories, 1987
Bibliografie:
Auteur: Jean Rhys
Titel: Alle verhalen
Vertalers: Lisette Graswinckel, W.A. Dorsman-Vos; met inleiding van Jan Brokken
Uitgever: Orlando
Jaar van uitgave: 2019
Aantal pagina’s: 416
ISBN: 978 9493 081 13 0
Ruim vijftig verhalen van auteur Jean Rhys telt deze bundel. Uitgeverij Orlando bundelde deze verhalen, die eerder verschenen zijn in verschillende bundels en tijdschriften in de periode 1927 tot 1978.
Ruim vijftig miniatuurtjes van levens van over het algemeen vrouwen, maar ook van mannen, hoewel die mannen hebben het dan toch weer over vrouwen, hun echtgenotes, hun minnaressen. Leven op de vierkante centimeter maar ook met een ruimere blik op een leven in vogelvlucht.
Rhys’ verhalen zijn geen psychologische portretten maar eerder fijnzinnige observaties vanuit een buitenstaander-perspectief.
De plaatsen waar de verhalen spelen zijn Dominica, de Britse West-Indische eilanden dus, Parijs en Londen. Personages en vertellers zijn veelal vrouwen die zich door een gedwongen soort wereldburgerschap niet helemaal thuisvoelen op de plek waar ze wonen. En in die zin vertolken zij vermoedelijk Rhys’ eigen gevoel over zichzelf en haar plaats in de wereld. Ze was opgegroeid op Dominica en verliet dat eiland noodgedwongen vroeg in haar leven. De idyllische plek van van haar jeugd heeft ze nooit meer terug kunnen vinden. Later keerde ze weliswaar terug naar het land van haar jeugd maar vond er niet terug wat ze achter gelaten had; dat leek ze voor altijd kwijt te zijn. In haar verhalen kan ze vorm geven aan haar heimwee, haar herinneringen en verscheurd gevoel; het gevoel een buitenstaander te zijn en er niet helemaal bij te horen.
Misschien zijn Rhys’ personages niet in staat de culturele code te kraken van het land en de cultuur waar zij verblijven. Mede daardoor had Rhys ongetwijfeld een voorkeur voor personages die aan de rand van de samenleving leven, outcasts: hoeren, kunstenaars, de bohème, dieven en moordenaars, echtbrekers, mannequins, buitenlanders. Mensen die op zoek zijn naar geborgenheid maar daarin niet helemaal slagen of daar soms ook helemaal niet in slagen.
Rhys schreef met een grote precisie en daardoor vrij langzaam. Haar redacteur had weinig werk aan haar verhalen en romans. Maar haar personages zijn tamelijk onvoorspelbaar. Rhys laat veel in het ongewisse. Ze had vaak moeite met het einde van een verhaal.
Een feministe vond zij zichzelf helemaal niet. Haar vrouwelijke personages hebben weliswaar een grote eigenheid in het vormgeven van hun leven maar zetten net zo makkelijk hun seksualiteit.
Rhys’ verhalen moet je rustig lezen en je moet er langzaam van genieten. Zij neemt je mee naar een wereld van halfbegrepen gebeurtenissen en wonderlijke figuren. Het is niet eenduidig, meestal, wat er nu precies gebeurt of gebeurd is. Dat gevoel had ik heel sterk bij het lezen van haar beroemde roman De wijde Sargassozee, ook bij herlezing. Een zinderende toestand van gevoel, bijgeloof, mysteries, niet geaccepteerd te worden, voodoo-achtige sferen en waanzin.
Deze bundel is een belofte voor heel lang leesplezier.
Over de auteur: (https://nl.wikipedia.org/wiki/Jean_Rhys):
Jean Rhys, pseudoniem van Ella Gwendolen Rees Williams (Roseau (Dominica), 24 augustus 1890 – Exeter, 14 mei 1979) was een deels Britse, deels Caraïbische schrijfster van verhalen en romans.
Leven
Rhys was de dochter van een moeder van gemengd creools-Schotse afkomst en een arts uit Wales. Ze groeide op in Dominica, een eiland in de Caraïbische Zee. In 1906 stuurden haar ouders haar naar een tante in Cambridge (Engeland), waar ze een kloosterschool bezocht. Ze studeerde in 1909 korte tijd in Londen aan de Royal Academy of Dramatic Art, maar toen haar vader stierf moest ze wegens geldgebrek haar studie staken. Rhys was vervolgens enige tijd variétéartiest (onder de namen Vivienne, Emma en Ella Gray) en poseerde in 1913 als naaktmodel, vermoedelijk voor de kunstschilder William Orpen. Ze begon toen al te schrijven aan wat veel later haar roman Voyage in the Dark zou worden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog deed ze vrijwilligerswerk.
In 1919 trouwde zij met de Nederlandse journalist en avonturier Jean Lenglet, het eerste van haar drie huwelijken. Zij was zijn derde echtgenote en hij was op dat moment ook nog getrouwd met haar voorgangster. Het paar vestigde zich in Parijs en leidde een bohemien leven, deels in Londen, Wenen en Boedapest. Om dit te bekostigen speculeerde Lenglet met geld van zijn werkgever. Toen hij niet tijdig kon terugbetalen, besloten zij in 1922 Hongarije te ontvluchten. Lenglet werd eind 1924 in Parijs gearresteerd en veroordeeld tot acht maanden gevangenisstraf. Na zijn vrijlating werd hij Frankrijk uitgezet. Deze gebeurtenissen heeft zij enkele jaren later verwerkt in haar roman Postures (herdrukt onder de titel Quartet).
In deze periode startte Ella haar literaire carrière onder het pseudoniem Jean Rhys. Ze werd daarbij gecoacht door Ford Madox Ford. Met hem had ze een verhouding toen ze tijdens Lenglets gevangenschap een huis in Parijs deelde met hem en zijn partner Stella Bowen. In het voorwoord van haar eerste verhalenbundel The Left Bank and Other Stories (1927) schreef hij haar een scherp inzicht toe, dankzij haar positie van 'outsider' en 'underdog' als auteur uit Brits West-Indië. Na afloop van zijn verhouding met Ella schreef Ford de verbittering van zich af in de roman When the Wicked Man (1931).
De scheiding met Jean Lenglet werd uitgesproken in 1933. Zij had met hem een dochter en een jonggestorven zoon en zij bleven bevriend. Ook Lenglet legde zijn visie op hun gezamenlijke periode vast in een roman, In de strik (1935), onder het pseudoniem Édouard de Nève. Zijn vierde echtgenote werd de schrijfster Henriëtte van Eyk. In 1934 hertrouwde Ella met de uitgever Leslie Tilden-Smith, met wie ze in Devon woonde tot zijn dood in 1945. Haar derde echtgenoot, de advocaat Max Hamer, was een neef van Tilden-Smith. Zij trouwden in 1947, maar hij bracht het grootste deel van hun huwelijk door in de gevangenis. Hamer stierf in 1966. In datzelfde jaar publiceerde ze haar belangrijkste roman Wide Sargasso Sea.
Werk
Met haar vroege werk had Rhys aanvankelijk weinig succes, ondanks de aanbevelingen van Ford Madox Ford. Het stond niet bekend als heel sterk of diepgaand, eerder als sentimenteel. Latere literatuurcritici zijn echter van oordeel dat zij haar tijd ver vooruit was door vrouwen te beschrijven die seksueel geëxploiteerd worden en hun seksualiteit zelf inzetten om hun underdogpositie te verbeteren. De roman Voyage in the Dark (1934), die kortstondig de aandacht trok, heeft als thema de onbegrepen, ontwortelde vrouw.
In de jaren veertig werd haar werk niet meer herdrukt en verdween ze in de vergetelheid. Er werd zelfs algemeen verondersteld dat ze niet meer leefde. Hernieuwde bekendheid verwierf ze pas in 1957 door een radiohoorspel van haar roman Good Morning, Midnight uit 1939, waarin ze met behulp van de stream of consciousness-techniek het bewustwordingsproces van de ouder wordende vrouw beschrijft.
Internationaal brak Rhys door met Wide Sargasso Sea (1966), dat is geschreven als de voorgeschiedenis van Charlotte Brontës Jane Eyre. Het boek corrigeert het bijna karikaturale beeld van hoofdpersoon Rochester, met zijn mannelijke trots en onbegrip voor de West-Indische sensualiteit. Hij vervreemdt van zijn vrouw en al wat haar eigen is en veroorzaakt zo een identiteitscrisis bij haar. Rhys stelt daarmee de personages uit Jane Eyre psychologisch in een ander licht.
Dankzij Wide Sargasso Sea werd Jean Rhys kort voor haar dood benoemd tot Commandeur in de Orde van het Britse Rijk. De roman werd in 1993 verfilmd door de Australische regisseur John Duigan. In 1999 werd het boek verkozen in de Modern Library’s lijst van 100 beste Engelstalige romans uit de 20e eeuw.
Bibliografie
The Left Bank and Other Stories, 1927
Postures, 1928 - (nl) Kwartet
After Leaving Mr. Mackenzie, 1931 - (nl) Na meneer Mackenzie
Voyage in the Dark, 1934 - (nl) Reis door het duister
Good Morning, Midnight, 1939 - (nl) Goedemorgen, Middernacht
Wide Sargasso Sea, 1966 - (nl) De wijde Sargasso Zee
Tigers Are Better-Looking: With a Selection from 'The Left Bank', 1968.
Penguin Modern Stories 1, 1969 (met anderen)
My Day : Three Pieces, 1975
Sleep It Off, Lady, 1976 - (nl) Mens, slaap je roes uit
Smile Please : An Unfinished Autobiography, 1979
Jean Rhys Letters 1931-1966, 1984 (red. Francis Wyndham en Diana Melly)
Early Novels, 1984
The Complete Novels, 1985
Tales of the Wide Caribbean, 1985
The Collected Short Stories, 1987
Bibliografie:
Auteur: Jean Rhys
Titel: Alle verhalen
Vertalers: Lisette Graswinckel, W.A. Dorsman-Vos; met inleiding van Jan Brokken
Uitgever: Orlando
Jaar van uitgave: 2019
Aantal pagina’s: 416
ISBN: 978 9493 081 13 0
3
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Roosje de Vries
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
