Heimwee en vervlogen dromen

Beter nooit dan laat wordt op de achterflap aangekondigd als een verhalenbundel, maar Chika Unigwe maakt er meer van dan dat. De schrijfster won met haar eerdere romans verschillende literaire prijzen. Ze bewijst opnieuw dat ze een originele kijk op de wereld heeft én dat ze haar standpunten op een uiterst toegankelijke manier kan verwoorden.

Beter nooit dan laat bestaat uit tien hoofdstukken, waarin de lezer telkens een Nigeriaanse immigrant in Vlaanderen volgt. Zo is er Gwach, die pendelt tussen zijn Nigeriaanse en Duitse vrouw, en Godwin, die vol schaamte de volslanke Tine aan zijn familie voorstelt, maar haar toch het huwelijksfeest geeft waarvan ze altijd heeft gedroomd. Een tragischer verhaal is dat van Oge, die rouwt om haar kind en vecht voor haar huwelijk. Of Gbolahan, een Nigeriaanse profvoetballer die na een blessure in een meubelfabriek eindigt. Telkens krijg je een klein fragment uit hun leven, zonder werkelijk begin of einde, als delen van gesprekken die je opvangt in de rij aan de kassa en waarvan je je nadien afvraagt hoe ze verder aflopen.

Wat de personages bindt zijn niet enkel hun vervlogen dromen, hun gebroken relaties en eenzaamheid, maar de wekelijkse samenkomsten van Nigeriaanse vrienden en kennissen bij Prosperous en Agu. Het boek krijgt pas echt samenhang wanneer de verhalen van dit koppel aan bod komen. Zij vluchtten voor rellen en settelden zich drie jaar eerder in Turnhout. Van de woeste verwachtingen van die begindagen blijft niets meer over. Hun teleurstelling in het leven en in elkaar wordt aangrijpend beschreven en doordat beide verhalen als spiegels tegenover elkaar geplaatst worden, begrijp je hun beweegredenen beter.

De mengeling van heimwee en berusting is het sterkst aanwezig bij Prosperous. Zij had in Nigeria een universitair diploma en een succesvolle carrière. In België is ze een schoonmaakster die zonder kennis van het Nederlands of Frans naar de achtergrond verdwijnt. Prosperous is de centrale spil die de hoofdstukken met elkaar verbindt. Vanuit haar keuken slaat ze Agu en zijn vrienden gade en sluit ze de verblijfsvergunningvrouwen in haar hart. Ze heeft duidelijk te doen met de autochtone meisjes die met sprankelende ogen instemmen met een huwelijk. Naar het einde toe wordt de bittere ondertoon explicieter. Iedereen jaagt eigen ambities na, niemand is onschuldig.

Beter nooit dan laat schippert tussen een verhalenbundel en een roman. Door het anekdotische karakter van de tien verhalen is er weinig diepgang in het geheel, al springt Prosperous er als personage uit. Wat na het lezen wel blijft hangen is de krachtige, vlot leesbare stijl van Chika Unigwe, die met originele metaforen het dagdagelijkse leven tot een hoger niveau tilt en je doet wensen dat het boek zo’n honderd pagina’s dikker was.