Van uitstel komt afstel

De oneindige marshmallowtest is de debuutroman van Joris Van Der Geest. Op de cover wordt een man in pak bedolven onder een lawine van marshmallows. Dat plaatje is al even intrigerend als de informatie die over de auteur vermeld wordt: investment banker, schrijver en tantraleraar. Tot dusver is de poging om nieuwsgierigheid bij de lezer op te wekken geslaagd. Dat die nieuwsgierigheid na honderd pagina’s omslaat in ongeduld en vervolgens strandt in gelatenheid toont aan dat een goed gekozen cover geen wonderen kan doen.  

De marshmallows verwijzen naar het psychologisch onderzoek dat in de jaren ’60 onderzocht welke kinderen de discipline hadden om voldoende lang de lekkernijen te weerstaan en een beloning te verdienen. Kinderen die genot konden uitstellen, zouden later meer succesvol zijn.  

Het hoofdpersonage, Bastiaan Timmerman, is een meester in de marshmallowtest. Hij is ervan overtuigd dat de ijzeren discipline die hij als investment banker aan de dag legt ervoor zal zorgen dat de beloning des te groter zal zijn. Dat zijn sociaal leven op een erg laag pitje staat, heeft hij amper in de gaten. Later – na de volgende deal – heeft hij tijd voor de liefde, voor zijn ouders, voor zichzelf. Maar van uitstel komt afstel en het geduld van de mensen om hem heen raakt sneller op dan zijn doorzettingsvermogen.   

Volgens Joris Van Der Geest is Bastiaan een extreme versie van zichzelf, een uitvergroting die moet toelaten om zowel de wereld van de investment banking als die van tantra op de korrel te nemen. De auteur heeft de drang om alles grondig aan de lezer uit te leggen en beschrijft Bastiaans werkzaamheden gedetailleerd. Hierdoor komt de roman traag op gang, zelfs wanneer de onderhandelingen af en toe afgewisseld worden met dans- en vrijpartijen.  

De eerste helft is dan ook taaie kost als je niet geïnteresseerd bent in het binnenhalen van belangrijke investeringsdeals. Het is jammer dat de overige personages vlak blijven, en weinig op het verhaal wegen. Dat de auteur vaak dezelfde clichés gebruikt – de glinstering in de ogen van zowat elk vrouwelijk personage – maakt de plotlijn er niet spannender op.  

Naarmate het boek vordert wordt Bastiaan steeds meer een karikatuur, wat de geloofwaardigheid niet ten goede komt. Op een groteske manier wordt beschreven hoe hij de greep op zijn professionele leven verliest. Ecstatic Dance wordt een uitlaatklep voor zijn stress en frustratie, maar pas wanneer het kaartenhuisje helemaal in elkaar dondert, kiest hij voluit voor alternatieve wegen. Hierdoor komt die keuze niet doordacht over, en wordt geen balans tussen de twee werelden gecreëerd.    

De stereotype weergave van de investeringswereld wordt op het einde herhaald bij het beschrijven van tantraworkshops. Die spiegelbeweging had met meer subtiliteit een boeiend einde kunnen opleveren. De auteur doet pogingen om verrassend uit de hoek te komen, maar die passages – zoals zichzelf opvoeren als terloops personage – zijn te weinig origineel om het geheel te redden.  

Joris Van Der Geest heeft het hoofdpersonage uitvergroot om duidelijk te maken dat discipline en uitstelgedrag niet altijd tot het gewenste resultaat leiden, maar trapt in dezelfde val. De oneindige marshmallowtest leest als een eindeloos verhaal waarvan ook het slot geen bevrijding betekent.