Wereldkerk in beeld

Meer dan twintig jaar geleden stond ik op het zonovergoten Piazza Navona in Rome, oog in oog met de indrukwekkende Vierstromenfontein van Gian Lorenzo Bernini. Wat ik toen vooral zag, was een barok meesterwerk vol dramatiek en beweging. Wat ik niet wist, was dat deze fontein – met zijn vier riviergoden, elk symbool voor een continent – een krachtig ideologisch statement is: een verbeelding van pauselijke ambitie om de hele wereld onder de katholieke invloedssfeer te brengen.

“Gaat en onderwijst alle volkeren,” dat was de boodschap waarmee Christus, volgens de overlevering, zijn apostelen de wereld in stuurde. Het is een boodschap die de Katholieke Kerk altijd zeer ter harte heeft genomen. Met als resultaat een instituut dat bijna 2000 jaar bestaat, actief is op alle vijf de continenten, en dat - zelfs in onze tijd van ontkerkelijking - kan bogen op zo’n 1,4 miljard gelovigen.

In dit korte, essayistisch opgebouwde werk laat Peter Rietbergen zien hoe de kerk zo groot kon worden. Hij richt zich vooral op de beeldtaal en symboliek die daarbij werd ingezet. Van de Sint-Pietersbasiliek en haar indrukwekkende sculpturen tot de fresco’s in het Quirinaalpaleis. Ook de ‘Heilige Jaren’ en de pelgrimstochten naar Rome komen aan bod, als momenten waarop Rome zich telkens opnieuw als spiritueel wereldcentrum positioneerde.

De losse, thematische structuur maakt dat dit boek soms wat fragmentarisch aanvoelde. Het is geen uitputtende geschiedenis, maar eerder een inspirerende kennismaking. Een boek dat je blik verruimt, je anders laat kijken naar bekende plekken – en vooral: nieuwsgierig maakt naar meer.

En oh ja, het is een prachtig uitgegeven en mooi geïllustreerd.