Middeleeuwse underdogs

In Dievenland besteed Janna Coomans aandacht aan een groep die zelden aandacht krijgt in de geschiedschrijving: de dieven, de bedelaars, de zwervers - kortom, de underdogs van de middeleeuwen.

Op basis van eeuwenoude bekentenissen wekt ze hun verhalen tot leven: van kruimeldieven tot afpersers die huizen in brand dreigden te steken, en van een middeleeuwse Bonnie & Clyde tot rondzwervende armen die stalen om te overleven. Ook laat ze zien hoe de rechtspraak functioneerde. Ja, het was een harde tijd waarin streng werd bestraft en gemarteld, maar er waren wel degelijk regels en als de omstandigheden goed waren was er ruimte voor genade.

Naast het inkijkje in de misdaad van toen werpt het boek licht op het échte leven in de late middeleeuwen. Één van de meest treffende hoofdstukken gaat over spullen en toont hoe een simpel kledingstuk (omgerekend naar onze tijd) zo'n 1000 euro kostte - bijna een halve maand werken. Mensen hadden weinig, waren zuinig op hun spullen, en diefstal werd streng bestraft. Het is een schril contrast met onze huidige consumptiemaatschappij.

Ook interessant is dat mensen leefden in hechte gemeenschappen, waarbij - in een wereld getekend door onzekerheid, armoede en onzekerheid - vooral de vele rondzwervende armen met argwaan werden bekeken. Ze werden gewantrouwd, geweerd en bij misdaad genadeloos bestraft. Ook hier is het parallel met onze tijd, waarin (economische) vluchtelingen met argusogen worden bekeken, niet moeilijk te trekken.

Dievenland is veel meer dan een boek over dieven – het verweeft menselijke verhalen met scènes uit het dagelijks leven en biedt een fascinerend inkijkje in de werking van de middeleeuwse maatschappij.

Een rijk, veelzijdig boek dat mij anders deed kijken naar de geschiedenis, maar ook naar de wereld van vandaag.