Als het echte leven theatraal verloopt

Abraham Lincoln is in Ford’s Theater in Washington neergeschoten. (14 april 1865) Deze locatie is meer dan vermeldingswaardig. De Amerikaanse auteur Karen Joy Fowler verklaart het. Moordenaar John Booth komt namelijk uit een artistieke theaterfamilie. Zijn vader, Junius Booth, was ooit een topacteur in schouwburgen. Maar deze ster glijdt als hij ouder wordt, af naar een extreem tragisch niveau. Hij wordt een egocentrische zuiplap die zijn familie volledig verwaarloosd. Zoon John is de Benjamin. Door het wangedrag van zijn vader ziet hij hoe de hele familie, die eigenlijk aanvankelijk welvarend was, dagelijks worstelt met hun bestaan.
Deze gitzwarte tragiek wordt bijna lichtvoetig beschreven. Zelden krijgt een hard leven zo’n soepele beschrijving, Fowler neemt de lezer hierin mee door haar humorvolle beschouwingen. En dat is verfrissend. Je proeft de soms diepe ellende, tegelijkertijd glimlach je om de manier waarop het wordt beschreven. Niet cynisch, maar als kenner het wonderlijke, menselijke gedrag observerend.
Niet alleen woorden nodigen uit deze familiegeschiedenis vast te pakken. Dit boek heeft een van de mooiste kaften die ik ben tegengekomen. Natuurlijk, Statenbijbels of andere zeer duur uitgegeven boeken zijn ook prachtig. Maar Booth heeft als roman wel een hele mooie jas gekregen. Het is een afbeelding van Junius Booth, acterend in een Shakespeare-stuk. Geweldig dat de uitgever hiervoor gekozen heeft.
Vader en moeder Booth brengen samen een groot gezin ter wereld. Verschillende kinderen sterven. Het maakt het leven voor de jonge Booths harder en ingewikkeld. Daarbij komt dat de zonen en dochters voor hun ouders zorgen. Dat ouderlijke onvermogen is uiterst pijnlijk. Dat vraagt dus meer van de kinderen. Hun leven speelt zich veelal af tussen theaters en het “mantelzorger” zijn. Fowler schrijft aanvankelijk relatief weinig over John. Zijn broers en zussen, daar draait het om. Mede vanuit het principe dat slechte mensen eigenlijk geen podium verdienen.
Naast deze familiegeschiedenis worden kort en bondig de ontwikkelingen rondom de 16e president beschreven, tot dat fatale moment in april 1865. Lincoln maakt politieke keuzes en die botsen met John’s wereldbeeld en met name zijn standpunten over slavernij. Dan wordt het verhaal iets breder en krijgt John meer profiel. En dat is fijn. De jongste Booth neemt binnen de familie echt een bijzondere positie in.
Fowler kiest voor een toegankelijke verteltrant. Na 2/3 deel van dit boek te hebben gelezen, ga je onwillekeurig op zoek naar een nieuwe ontwikkeling. En voelt uitlezen een beetje als corvee. Maar het slot wordt politieker en John’s besluit inzichtelijker. Afgaand op de familie Booth had de Amerikaanse geschiedenis anders kunnen verlopen.