Voor verraders is een oorlog nooit afgelopen

Spionage kan ingewikkeld zijn. In deze thriller De man zonder gezicht lijkt iedereen met een beetje talent heel erg bruikbaar. De beschreven spionnen worden niet gehinderd door loyaliteit of eergevoel. Gelukkig neemt voormalige verzetsstrijder Luuk Jonker de lezer mee in alle geheime kluwen en rode draden die subtiel door dit boek heen lopen.
Jonker heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog in Limburg de nazi’s dwarsgezeten. Hij wordt hopeloos verliefd op Gertie. Maar zijn vlam wordt ervan verdacht een verraadster te zijn. Jonker weet beter, maar kan het niet bewijzen. Na 1945 maakt hij voor de naoorlogse Nederlandse geheime dienst jacht op collaborateurs.
Markus Wolf heeft in de jaren ’60 een probleem. Uit het onrustige geprevel tijdens het ziekbed van een stervende Amerikaanse topspion, maakt de slimme Stasi-baas op dat Oost-Duitsland werkt met een dubbelagent. De verrader kan geïdentificeerd worden via het toenmalige Limburgse verzet. Wolf schakelt een man in die destijds in Zuid-Nederland actief was. Deze (s)pion moet gaan poken en neuzen in het netwerk dat hij zo goed gekend heeft.
Auteur Tomas Ross start overzichtelijk. De jacht op de mol begint en gelukkig is de Binnenlandse Veiligheidsdienst niet op haar achterhoofd gevallen. Jonker had eigenlijk de zak gekregen, maar zijn Limburgse roots maken hem volledig geschikt om zijn oude werk weer op te pakken. Hij moet de plannen van Wolf gaan dwarsbomen.
Met deze thriller in jouw hand, houd je een dik boek vast. Maar dat hoeft geen belemmering te zijn. Jonker is een sympathieke, slimme slungel die over een gezond verstand beschikt. Met het zetten van kleine stappen ontrafelt hij een complex mysterie. Iedereen heeft een troef achter de hand. Verwacht geen James Bond-achtige gevechten en vrijpartijen. Dit is slimme spionage in de polder. Soms zijn de toevalligheden aandoenlijk. Zo vangt Jonker in een café flarden van een telefoongesprek op, omdat hij per toeval op iemand stuit en dan ook maar gaat koffiedrinken.
Een enkele keer kijk je als lezer naar een forellenvijver waar alle hoofdpersonen in zwemmen. En dan is het een worsteling om goed van kwaad te onderscheiden. Verschillende betrokkenen eten van 2 walletjes en dat maakt de klus van Jonker soms echt verwarrend. Maar Ross slaagt er in om echt leesplezier voor te schotelen. In dit verhaal is de Tweede Wereldoorlog voor een kleine groep mensen nooit echt afgelopen. Moeiteloos wordt er overgestapt op een leven om ook na de oorlog in het geheim actief te blijven. De schrijver vertelt in een nawoord dat zijn vader Nederlanders onderzocht die voor de NSB en/of voor nazi-Duitsland werkten. Wat pa Ross zijn zoon daarover verteld heeft, weten we niet. Maar het heeft ongetwijfeld bijgedragen aan dit spannende boek.