Kijken en zien

Museumbezoekers blijven gemiddeld negen seconden voor een schilderij staan en er zijn types die vooral in een museum lopen om gezien te worden, niet om te kijken.
Ooit ben ik aan een studie Kunstgeschiedenis begonnen. Het handboek voor mij was destijds Hardop kijken van Ad de Visser(1986). Ik leerde het verband zien tussen close reading en close viewing. Taal, verluchtingen, dat waren mijn items. Wieteke van Zeil heeft mij door haar Beeld en Taal gevangen of misschien zelfs bevangen. Het zou me niet verbazen als haar boeken nu handboeken bij Kunstgeschiedenis zijn.
Zo verbindt van Zeil een koperen emmer van Nicolaas Maes en de nonchalante arm die erover heen hangt met de nonchalance van Rutten. De wereldse en christelijke cultuur doen een reidans met elkaar in de Zutphense kaarsenkroon van rond 1395, een eenhoorn in de schoot van een vrouw, een koningin met een kroon. Een vrouw moet eerst een kikker baren en dan pas haar kind , het bewijs voor het feit dat ze niet al een kind van een andere man baarde . De rol van poppen kan ook emancipatoir zijn volgens de Franse cultuurhistoricus Ariane Fennetaux . Het spel breekt de grotemensenwereld juist open. Van Zeil schuwt ook onderwerpen als poep, pies, menstruatiebloed niet. Le Cycliste van Dado laat op de voorgrond een bloedende pop zien. In de drukke chaotische Keuken van schilder Vincenzo Campi licht Van Zeil een jongetje uit dat op een varkensblaas blaast, terwijl zijn pielemuis uit zijn broek piept. Ze vindt steeds weer iets!
De positie of beter de afwezigheid van vrouwelijke kunstenaars in de boeken. Het was Wieteke tijdens haar studie in de jaren negentig eigenlijk niet eens opgevallen. Gaan we nu eindelijk van vrouwelijke kunstenaars houden? is de titel van essay 2. Kunst hoeft niet te ontstaan uit monomanie, zo stelt ze. “Goede kunst zet onze bestaande ideeën in een nieuw licht en houdt onze mentale deuren open. Dat kunnen zowel mannen als vrouwen bewerkstelligen”. De 5 essays maken dat het boek aanzet tot nadenken, tot discussie. De 6 tips nemen de leeskijker of kijklezer mee en zorgen ervoor dat je in het boek duikt.
De reproducties van de werken zijn schitterend en professioneel en dat vergroot het lees- en kijkplezier.