Hartverscheurende gedichten over eigenwijze viervoeters

'In een volgend leven wil ik kat worden. 20 uur per dag slapen en wachten tot je je eten krijgt.' Charles Bukowski (1920-1994) is bekender om zijn extreme levensstijl dan om zijn kattenliefde. Maar kattenliefhebber wás hij. Tientallen gedichten en teksten schreef Bukowski over zijn huisdieren, net zo scherp als de duizenden die hij schreef over het leven aan de onderkant van de Amerikaanse samenleving. Beroemd werd hij door de roman Post Office (1971), onlangs nog 's dunnetjes overgedaan bij PostNL door Viktor Frölke. Bukowski's alter ego Henry Chinaski sleept zich in dit cultboek dagelijks na seks- en drankuitspattingen zijn bed uit om post af te leveren in met modder besmeurde en door bijtgrage waakhonden bewaakte brievenbussen, sadistische bazen en getikte collega's met moeite van zich afhoudend.

In Katers en poezen komen we ook een hoop dropouts en losers tegen, maar dan met vier pootjes. Elke kat, hoe verkreukeld ook, die komt aanwaaien wordt opgevangen. Daar helemaal in opgaan past wel bij onmatigheid die Bukowski zo kenmerkte. Uiteindelijk waren het er negen: rammelende scharminkels die met veel liefde werden opgekalefaterd tot gezonde dikkerds. Waar komt die extreme kattenliefde vandaan? De uitgever denkt dat die de menselijke kant van de auteur laat zien. Zijn biograaf Howard Sounes denkt dat 't 'm aan de leeftijd ligt: 'Aan het eind van zijn leven verdiende Bukowski behoorlijk wat geld, woonde hij in een buitenwijk van Los Angeles met zijn vrouw Linda Lee en werd hij een beetje sentimenteel.'

Dat Bukowski zijn eigenzinnige beesten zo idealiseert, lijkt echter wel degelijk een diepere reden te hebben. Katten zijn in Bukowski's ogen betere wezens. Ze vinden gemakkelijk de weg naar het geluk ('als ik helemaal mens was zoals hij kat is - als er zulke mensen waren kon de wereld beginnen'). Bukowski's teleurstellingen klinken door in zijn wens zo relaxed te leven als een kat: 'beetje zitten en mijn gat likken. Mensen zijn te ongelukkig en te kwaad en te doelgericht.' (Craney):

een van onze dikste katten
Craney
slaapt met zijn poten in de lucht.

Hij weet dat we nooit
op hem zullen
trappen
maar hij weet niet
hoe verzenuwt
wij mensen
slapen

en leven.

Besteedde Jan Wolkers ooit een halve roman aan de roodharige Voske (De Junival, 1982), Bukowski eert Manx, de staartloze zwerfkat met een ontroerend in memoriam (Eentje voor mijn ouwe jongen) (fragment):

hij was gewoon een
kat
scheel
vuilwit
met lichtblauwe ogen

ik zal je niet vervelen
met zijn
geschiedenis
ik zeg je alleen
dat hij veel pech heeft gehad
dat hij een goeie jongen was.

Verwacht bij Bukowski geen poezenromantiek à la Kousbroek (De aaibaarheidsfactor). Net als in zijn verhalen over mensen vallen er doden en wordt er geleden. Verwacht wel een apart, poëtisch kattenboekje, voor jezelf of als politiek correct kado. Hondenliefhebbers of huisdierenhaters zullen weinig herkenning ervaren bij de vaak hartverscheurende teksten en gedichten. Kattenliefhebbers daarentegen...