Triest drama van Hollandse bodem

‘Het rupsenhuis’ vertelt het schrijnende relaas van een 18e-eeuwse vrouw die gedwongen wordt huis en haard te verlaten, niet wetend of ze haar geliefden zal weerzien. Het is een tijd waarin vrouwen weinig rechten hadden - alleen reizen per boot was bijvoorbeeld niet toegestaan - en Jael ondervindt dat aan den lijve: haar pogingen om naar Amsterdam terug te varen worden keer op keer gedwarsboomd. Haar diepe wanhoop en uitzichtloosheid stralen van de bladzijden af.

Maar er zijn meer moeilijkheden op haar pad. Haar huwelijk is niet meer wat het geweest is; Leib is enkel met zichzelf bezig en ze vermoedt dat hij dingen voor haar verzwijgt. Ook ervaart ze veel liefdeloosheid van haar gereformeerde buren in Franeker. Er is geen tolerantie voor andersgelovigen en de minachting is voelbaar. Dit alles maakt het boek nogal zwaarmoedig, vooral omdat lichtpuntjes ontbreken.

De schrijfstijl vond ik voornamelijk beschrijvend en aanvankelijk niet zo aansprekend. Langzaam maar zeker wordt het verhaal echter pakkender. Jaels achtergrond, Joodse gebruiken en feesten, oude ambachten, de botanica en het boeiende levenswerk van Maria Sibylla Merian - een unieke prestatie als vrouw zijnde begin 18e eeuw en ik had graag meer over haar gelezen - en Jaels rol daarin, laten het tijdperk tot leven komen. De interessante historische details plus een vleugje spanning en mysterie, temperen enigszins de melancholiek.

Deze roman over eenzaamheid, gemis en strijd, zoomt in op het harde bestaan van een vastberaden en moedige vrouw in 1710. Een triest drama van Hollandse bodem.