De wereld van de mystica

Ondanks dat de Maand van de Spiritualiteit een breed begrip van spiritualiteit wil hanteren, verwachtte ik niet dat ‘Genezen door genade’ van Caroline Myss op de shortlist 2018 zou staan. Allereerst omdat het geen nieuw boek is (december 2015) maar vooral ook omdat het boek een inleiding in de mystica is. “In de mystieke ervaring verdwijnt alle 'andersheid' en wordt de wereld als een geheel ervaren; de mysticus probeert zich te verenigen met het transcendente” schrijft Wikipedia. Net een stapje verder dan de boeken op de shortlist.

Groter kon het verschil niet zijn met ‘Nee is niet genoeg’:

Net voordat ik ‘Genezen door genade’ las had ik ‘Nee is niet genoeg’ van Naomi Klein gelezen en samengevat. Beiden boeken vond ik boeiend tot de laatste bladzijde. Maar ze zijn vanuit totaal verschillende werelden geschreven. Eerstgenoemde rationeel en analytisch. De ander vanuit de mystica. Een korte vergelijking:

Klein roept op tot het gezamenlijk maken van programma’s:

Naomi Klein geeft in haar boek een scherpe en heldere analyse van de wereld, de klimaatveranderingen, het merk Trump en de shockstrategie. Ze legt bloot hoe deze tactiek enorme afbreuk doet aan de democratie binnen gemeenschappen. Klein beschrijft hoe gemeenschappen in crises kunnen evolueren en volwassen worden. Hoe de shocktactiek op een spectaculaire mislukking uitloopt als er levendige herinneringen zijn aan vorige keren dat angsten en trauma werden misbruikt om de democratie te ondermijnen. Na een paar van dit soort ervaringen zorgt de wijsheid van de gemeenschappen ervoor dat zij niet meer overdonderd worden en in verzet komen. Klein sluit af met de oproep om over (gemeenschap)grenzen heen elkaar op te zoeken, kennis te delen en gezamenlijke programma’s op te stellen voor een betere wereld. Om ja te zeggen tegen de eigenschappen die we als mens het meest waarderen zoals edelmoedigheid, gastvrijheid, warmte en wijsheid. Vanuit een rationale kijk op de wereld.

Myss roept op tot spiritueel transformatie:

Zonder een scherpe analyse te maken spreekt ook Caroline Myss over een cruciale verandering binnen de geschiedenis van de mensheid. Maar in tegenstelling tot Naomi Klein roept zij niet op tot kennisdelen en samenkomen. Nee, in haar ogen zitten we in onze evolutie op een punt dat het verstand te boven gaat. Het soort en de omvang van de problemen waarmee we ons nu geconfronteerd zien kunnen niet opgelost worden door alleen “wat verstandige mensen om een tafel te verzamelen”. Myss roept op tot innerlijke transformatie van de mensen. In haar ogen is het spiritueel bewustzijn bij iedereen aanwezig is, maar door de huidige nadruk op de rede en het verstand in onze wereld is ons spiritueel bewustzijn naar de achtergrond gedreven.

Over driften, de donkere nacht van de ziel en genades:

Myss roept op tot gebed, rust, innerlijk dialoog en op natuurlijke wijze genezen wat ziek is of pijn heeft. Door als mens de confrontatie aan te gaan met je duistere driften tijdens de donkere “nacht van de ziel”. Om je innerlijke zelf te leren kennen. En deze vervolgens in de daaropvolgende passieve nachten te laten verlichten door de geschenken van de ziel ofwel genades (eerbied, vroomheid, begrip, kracht, raad, kennis en wijsheid). Want genades zorgen voor genezing.

Genade en genezing komt door te ontdekken dat je beter gedijt op waarheid dan op angst:

Myss beschrijft genades als hoog verfijnde spirituele substanties, alom tegenwoordig, maar soms erg verstopt achter de driften trots, hebzucht, lust, woede, gulzigheid, afgunst en luiheid -ook wel de 7 doodzonden genoemd-. Oog in oog met de duistere driften beseffen we ons dat al onze ervaringen illusies zijn, verantwoordelijk voor het leed of de moeilijkheden in ons leven. Hier verdwijnt langzaam het voorrecht om een ander de schuld te geven of te voelen dat je beter verdient. Genade en genezing komt door te ontdekken dat je beter gedijt op waarheid dan op angst. Als een natuurlijk gevolg van de koestering van je spiritueel bewustzijn.

Ik haak af:

Nu kan ik me goed voorstellen dat je denkt, ik haak af. Genezen door genade. Nacht van de ziel. Wat een gelul. Ja, ook ik moest mijn weerstand opzij zetten om door te lezen bij passages als ‘Uiteindelijk is genezen het resultaat van een mystieke daad van overgave, van een bewustwording die elke religie overstijgt. Het is een intieme dialoog over de waarheid, tussen het individu en het goddelijke”. Toch is me dat gelukt. Ik heb het boek uitgebreid samengevat in mijn notitieboekje (33 bladzijden ;-) ) waardoor ik grote delen voor de 2e keer las. Ik bleek de weerstand kwijt te zijn bij het herlezen. Ik liet me niet meer afleiden door bepaalde termen zoals het goddelijke of de ziel. Sterker nog, ik vond een eigen waarheid in haar boodschappen.

Kwakzalverij:

Slechts een ding bleef resoneren: Myss noemt zichzelf “medisch helderziende”. Ze geeft lezingen en workshops waarin sommige mensen ter plekke (of na enige tijd) genezen van ziektes waarvan de reguliere geneeskunde beweert dat deze ongeneeslijk zijn. Het beeld van kwakzalverij kwam direct in me op. Mijn weerstand zit in het feit dat juist deze mensen, in een persoonlijke crisis en/of ernstig (chronisch) ziek, kwetsbaarder zijn dan ieder ander en dus sneller een workshop “genezen door genade” gaan volgen. En misschien ook andere (herstel)mogelijkheden sneller uitsluiten. Dat wonderbaarlijke genezingen af en toe plaatsvinden wordt vaker beschreven. Maar hoe dat precies gaat en welke rol de mystiek hierin speelt is niet duidelijk.

Myss erkent dat zij niet iedereen kan genezen en dat er meer nodig is dan bidden alleen:

Wat in het voordeel van de schrijfster uitpakte wat mij betreft (plus het feit dat ik meerdere spiritueel getinte boeken heb gelezen zoals ‘Verslaafd aan liefde’ van Jan Geurtz, ‘Verborgen wijsheid’ van Erica Rijnsburger en ‘De kracht van het nu’ van Eckhart Tolle) was dat Caroline Myss bovenstaand denkproces ook benoemt in haar boek. Voordat zij voluit haar spirituele en mystieke missie ging volgen en zich medisch helderziende ging noemen ging zij met zichzelf een innerlijk dialoog aan. Zij vroeg zich af of zij de veerkracht had om het ongeloof en de onvervulde verwachtingen te hanteren van andere mensen, die hun doel niet zouden bereiken of hun gezondheid niet terug zouden krijgen. Want ook al is zij ervan overtuigd dat je tot je laatste ademhaling kunt helen, zij wist ook dat niet iedereen lichamelijk zou (kunnen) genezen. En dat er meer nodig is dan alleen bidden als het om bepaalde vormen van genezing gaat. Zoals het opvolgen van reguliere en alternatieve geneeskundige voorschriften.

Eerbied en vergeving:

Naast grote verschillen tussen beide boeken schrijven beide auteurs ook over gemeenschappelijke thema’s. Zoals eerbied en vergeving. Klein beschrijft in haar boek hoe een van de belangrijkste organisatoren van de veteranendelegatie in Standing Rock het bestaande venijn bij de inheemse bevolking in een paar minuten liet verdwijnen door oprecht spijt te betuigen en te benoemen dat er in het verleden geen respect is geweest voor hen. In het boek van Myss vormt vergeving een rode draad. Zij beschrijft het als een zelf geïnitieerde daad van transformatie waarin je jezelf verlost van een niveau van bewustzijn dat je gebonden houdt aan de illusie dat je veilig en beschermd bent in deze chaotische wereld. De beslissing om je innerlijke krachten te bestrijden vereist volgens Myss iets dat verder gaat dan inzicht krijgen in, praten over en wilskracht. Het vereist onder andere de genade “eerbied”. Eerbied gedijt op nederigheid. Terwijl een houding van superioriteit -de schaduw van nederigheid- arrogantie voedt. Wat volgens Myss leidt tot afgescheidenheid en uiteindelijk resulteert in lichamelijke stoornissen.

Geestelijke gezondheidszorg en bewustzijnsleer:

Ja, dan kom je in mijn huidige werkveld terecht: de Geestelijke Gezondheidzorg (GGZ). Myss schrijft hierover ‘de afwezigheid van vitale intuïtieve kennis en het vermogen om een psychische stoornis op juiste waarde te schatten –laat staan te behandelen- veel mensen in de riskante positie heeft gebracht dat zij een medische behandeling ondergaan, terwijl er misschien een veel meer uitgekiende behandeling vereist is door mensen die erin geschoold zijn stressstoornissen te herkennen, afkomstig uit het subtiele en zelfs onpersoonlijke veld van bewustzijn’. Het is nog niet zover, maar de dag zal volgens Myss ongetwijfeld komen. Ik hoop op een mooie en gezonde bevruchting tussen die twee.

Terug naar de maand van de spiritualiteit:

Op de shortlist van 2018 stond slechts één boek wat ik kende: 'De kracht van betekenis' van Emily Esfahani Smith. Maar dit boek vond ik toch iets minder interessant dan 'Genezen door genade'. De boeken ‘Liefdesbang en Liefdesroep’ van Hannah Cuppen daarentegen komen wel in de buurt. Liefdesbang won de prijs voor het beste spirituele boek in 2015. De winnaar in 2018 wordt 11 februari as. bekendgemaakt tijdens het tv-programma Jacobine op Zondag. Kijken dus!