Familie tegen wil en dank

‘Laat los mijn hand’ is al de vierde roman van de hand van Edward Docx (1972). Zijn eerdere roman ‘Self Help’ stond op de longlist voor de Man Booker Prize. Docx schrijft ook voor onder andere The Guardian, The Times en The Observer. Zijn journalistieke werk werd eerder genomineerd voor de George Orwell Prize. ‘Laat los mijn hand’ is de eerste roman van zijn hand die naar het Nederlands werd vertaald.

Het leven van Louis ‘Lou’ Lasker bestaat grotendeels uit het verzorgen van zijn vader, deze is ongeneeslijk ziek en wil op waardige wijze zijn leven beëindigen. In Engeland is dit echter wettelijk geen optie en dus vertrekt Lou samen met zijn vader en zijn twee onmogelijke halfbroers in een oud volkswagenbusje naar Zürich.

De vertaling van deze tegelijk helse en hilarische roadtrip moet voor vertaler Dirk-Jan Arensman een hele opgave zijn geweest. De schrijfstijl van Docx kent veel nuanceringen in het taalgebruik, woorden worden keer op keer zeer zorgvuldig gekozen en ook tussen de broers onderling wordt soms een geheel eigen ‘taaltje’ gesproken. De beeldspraak maakt de complexiteit van het taalgebruik compleet: “De radio staat op iets klassieks dat zo mooi klinkt als een rivier die in de eerste dauw van het voorjaar over gepolijste kiezels stroomt.”

Een van de thema’s die door Docx in zijn boek wordt aangestipt is natuurlijk de kwestie van een waardig, zelfgekozen levenseinde. Hoewel het boek zeker kan helpen om de discussie hierover te openen, neemt Docx geen duidelijk standpunt in en bovendien heeft het boek heel veel meer lagen. De auteur gaat Bijbelse verwijzingen niet uit de weg waar het de vader-zoon-relatie betreft en de beschrijving van het heden wordt steeds kort onderbroken door herinneringen en passages uit het verleden. Dit bevordert de snelheid waarmee het boek gelezen wordt.

Dat is niet onnodig, want over het algemeen leest het boek langzaam. Vanwege de vele metaforen doet de auteur er lang over zijn verhaal te vertellen; de handelingen en gebeurtenissen duren in feite niet langer dan een paar dagen, maar het lijkt een eeuwigheid. Ook omdat Docx de lezer uiteindelijk achterlaat met een heleboel ‘losse eindjes’, hij stipt veel zaken aan in zijn boek maar in veel gevallen mist een verdiepingsslag, in die gevallen had hij zijn zinspelingen wellicht beter weg kunnen laten.

Waar de auteur zeker wel goed in slaagt is een mooi boek te schrijven over de relatie tussen de Lou en zijn vader – en in mindere mate de relatie met zijn tweelingbroers. Die familierelatie is er nu eenmaal, tegen wil en dank en de broers proberen er het beste van te maken; “Ralph is Jacks dodelijkste vijand en zijn loyaalste verdediger; de precisie en wreedheid van zijn aanvallen zijn een pervers bewijs van een soort liefde dat alle ondermijnt, zelfs zijn eigen ondermijning.”

‘Laat los mijn hand’ is dus niet direct een van de beste romans van de afgelopen tijd, maar zeker de moeite van het lezen waard voor wie op zoek is naar een literair boek over de wonderlijke en bij vlagen humoristische en tragische relatie tussen familieleden en hun verleden.