Variaties op bekend maar oerdegelijk Murakami thema

Na Een Idea verschijnt is Metaforen verschuiven het tweede en tevens slotdeel van de bijzonder volumineuze roman De moord op Commendatore. Het succesrijke Japanse exportproduct dat Haruki Murakami (1949) heet, heeft de vertalers Elbrich Fennema en Luk Van Haute opgezadeld met een gigantische opdracht. Dit duo heeft gedurende tien maanden bijzonder sterk werk verricht en levert dan ook een ijzersterke Nederlandse vertaling af.

Metaforen verschuiven gaat naadloos verder waar Een Idea verschijnt is geëindigd. De naamloze portretschilder - en tevens de verteller - woont nog steeds totaal afgezonderd in een huis met atelier, in het gebergte rond Tokio. De pas gescheiden kunstenaar wil opnieuw gaan scheppen en zijn artistieke talenten verder benutten. Het schilderij ‘De moord op Commendatore’, de bemiddelde buurman Menshiki en het dertienjarige meisje Marie zullen het leven van de ongenoemde protagonist voortaan sterk gaan beïnvloeden. Vooral Marie - het stille maar vroegrijpe meisje – krijgt steeds meer de aandacht. Totdat ze verdwijnt en de verteller aan de bak moet om haar te zoeken.

“Het leed geen twijfel dat er een of ander verband bestond tussen de verdwijning van Marie Akigawa en De holte in het bos. Zo voelde ik het. Doordat ik vanmiddag De holte in het bos had voltooid, was er iets in gang gezet en in beweging gekomen. En waarschijnlijk was als gevolg daarvan Marie Akigawa verdwenen.”

In een onvervalste roman van Murakami zondert de auteur zijn hoofdpersonages maar al te graag af. De ongenoemde schilder uit dit boek is geen uitzondering op deze regel. Vooraleer je het als lezer goed en wel beseft, bevind je je in een extraordinair universum dat gebaseerd is op realiteit en verbeelding. Vreemde, bizarre gebeurtenissen volgen elkaar op. Vergeet alle logica en laat je ongeremd meeslepen. Wat is nu echt, wat is fantasie? Een Japanse versie van magisch realisme wordt voor je uitgespreid. Je belandt in een leefwereld waarin hallucinerende beelden en droomeffecten ontstaan. Helemaal Murakami; ten voeten uit. Niet alle verhaallijnen worden volledig uitgewerkt of afgerond. Verwacht dan ook geen antwoorden op al je vragen.

De roman is bijna één grote metafoor die de lezer overrompelt en aan het twijfelen zet. Het verhaal ontwikkelt zich gestaag verder, waarbij je echt niet aanvoelt waar het naartoe gaat. De schrijver laat eveneens het historische verleden niet ongemoeid. Hij besteedt onder andere aandacht aan de situatie in Wenen tijdens de periode van de Anschluss (de Duitse annexatie van Oostenrijk in 1938). De creaturen uit het schilderij ‘De moord op Commendatore’ gaan een eigen leven leiden, zodat Murakami zich volledig kan uitleven. Verdrinken in zijn eigen beeldspraak doet hij echter niet. Typisch voor zijn oeuvre zijn ook hier de vaak terugkerende componenten van de partij, zoals muziek, kunst, drank, koken, vrouwelijk schoon, isolement en uiteraard metaforen. Zijn opgewonden fans zullen ervan smullen! Variaties op een bekend maar oerdegelijk Murakami thema.