pakkend verslag van een mama met autisme

Sofia schrijft een brief naar het Centrum Autisme om zich aan te melden voor een diagnose. Het centrum vraagt daarvoor een verantwoordingsbrief, maar Sofia besluit haar hele dagboek door te sturen. Het is dat dagboek dat we in Amandelbloesem te lezen krijgen. Het leest als een aandoenlijk verslag over de worsteling van een jonge moeder om voor haar zoontje te zorgen zoals dat van een moeder verwacht wordt. Maar Sofia vraagt zich af wat ze daarbij hoort te voelen? Wat verwacht zo’n kind van je? Wat verwacht de leidster van de peuterspeelzaal dat mama’s haar zeggen? Hoe run je een huishouden? … Wat voor de meeste jonge moeders vanzelfsprekend is, maakt Sofia onzeker. Immer druk als het is in haar hoofd, kan Sofia maar moeizaam de zorgende ouderrol op zich nemen. Ze heeft het te druk met het verwerken van de vele impulsen die ze voortdurend binnenkrijgt: alles wat ze rond haar ziet of hoort, kan ze maar moeilijk plaatsen. Gedachten schieten alle kanten op, binnenkomende info geraakt niet gefilterd: de seingeving van haar hersenen laat het afweten. Zo wordt opvoeden voor Sofia zo’n helse klus dat ze haar zoontje Jon (die ze steevast ‘de jongen’ noemt) steeds vaker geweld wil aandoen ... In paniek doet ze zelfs aangifte bij de kinderbescherming, maar zo komt ook haar man Karel in het vizier van de controlediensten. De spanning in het gezin neemt verder toe … Tot Sofia de moed vindt om haar probleem met Karel te bespreken.

Nynke van der Beek laat ons in Amandelbloesem niet alleen binnenkijken in het hoofd van een moeder met autisme, maar geeft ook een zeer rake beschrijving van Sofia’s zintuiglijke ervaringen en innerlijke beleving. Met de korte zinnen schept ze orde in haar eigen chaos. Knap is ook dat Nynke van der Beek Sofia troost laat vinden bij Vincent van Gogh door wie ze als kunsthistorica gefascineerd is. In zijn dagboeken getuigt hij immers over zijn vreemde aandoening (autisme?) waarvoor geen dokter toen de diagnose bleek te kennen. Naast dit zijsprongetje naar van Gogh bevat Amandelbloesem echter geen andere verhaallijnen. Daardoor staat het volledige verhaal in het teken van Sofia’s autisme en dat is voor sommige lezers misschien wat dunnetjes. Wanneer Amandelbloesem echter ook maar één mama met autisme (of familie van) kan bereiken (en aanspreken), lijkt mij een veel hoger doel bereikt dan het nastreven van om het even welke literaire aspiratie. (Nynke van der Beek won in 2015 de Boekenmakersbendeprijs).