Niet om vrolijk van te worden

Drie sterke Vrouwen van Marie NDiaye is geen boek waar je vrolijk van wordt. In drie aparte verhalen, die heel subtiel aan elkaar gelinkt zijn, schetst de auteur het leven van drie Afrikaanse vrouwen.

Norah leeft en werkt in Europa als juriste, maar wordt door haar autoritaire en gevoelloze vader teruggeroepen omdat hij haar nodig heeft. Hij wil dat ze haar broer verdedigt voor de rechtbank. Die zit in de gevangenis wegens moord op de tweede vrouw van haar vader. Norah kom er achter dat niet haar broer, maar haar vader zelf de moord moet hebben gepleegd ...

Het tweede verhaal schetst het leven van Fanta. Hier kiest Ndiyae ervoor om deze vrouw door de ogen van haar Franse echtgenoot te portretteren. Het verhaal gaat dus evenzeer over Rudy Descas. Hij leert Fanta kennen op de Senegalese school waar hij lesgeeft. Hij slaagt erin haar mee te tronen naar Frankrijk waar zij naar zijn zeggen op bergen goud zal zitten. Wanneer blijkt dat haar diploma in Frankrijk niet geldig is en bovendien ook hij niet aan de bak komt als leraar, zit er voor haar niets anders op dan de dagen door te brengen met hun enige zoon op een appartement, terwijl Rudy als verkoper in een keukenzaak aan de slag gaat. Rudy ziet hun liefde onder zijn ogen doodbloeden en maakt door haar telkens de verkeerde dingen te zeggen de situatie alleen maar erger. De lezer volgt Rudy op een dag dat hij ruzie heeft gehad met Fanta, te laat komt op zijn werk, ruzie krijgt met een collega en bij een klant met een van zijn beroepsflaters wordt geconfronteerd.

Het derde verhaal over Khady Demba is meteen het sterkste verhaal en doet de titel van het boek alle eer aan. Toch doet NDiyae er wat lang over om op kruissnelheid te komen. Eenmaal het zover is, laat dit verhaal je niet meer los.

In dit verhaal volgen we de volwassen geworden Khady, het meisje dat voor de kleintjes van Norahs vader (verhaal 1) zorgt. Nadat haar man is overleden en haar kinderwens niet is ingelost, vindt ze onderdak bij haar schoonfamilie. Die dulden haar echter niet langer in huis en sturen haar met wat geld op weg naar Europa om er bij een nicht –Fanta uit verhaal 2- te gaan wonen. Deze reis wordt voor Khady echter een nachtmerrie. Onderweg leert ze de jongen Lamine kennen die zich aanvankelijk over haar ontfermt, maar eenmaal ze zonder geld in een woestijnstad zijn gestrand toch als prostituee overlevert aan een plaatselijke pooier en haar beroofd achterlaat. Khady over-leeft en als enige trots draagt ze nog haar naam. Voor het overige is ze compleet van haar eigen lichaam ontvreemd en woont ze enkel nog in haar naam. We volgen Khady nog tot ze sterft bij een poging om Europa binnen te geraken. Dit verhaal zou iedereen die illegale allochtonen beschimpt, moeten lezen om hun mening toch enigszins bij te stellen...

De drie verhalen hebben kwaad, bedrog, leugens en vernedering als thema. De titel ‘Drie sterke Vrouwen’ slaat op hun innerlijke kracht om hun lot te dragen (Norahs vader terroriseerde haar en haar zus, Fanta’s man heeft haar een schitterende toekomst voorgelogen en Khady wordt vernederd, verstoten en bestolen).

NDiyae schrijft prachtig, maar laat zich niet gemakkelijk lezen! Zinnen van 15 regels lang met talloze bijzinnen zijn eerder regel dan uitzondering. Het lijkt wel of ze de lezer geen keuze laat om met een rotvaart door te lezen, want even want wat meer tijd nemen om zo’n volzin te lezen, leidt zeker en gewis tot het (herhaaldelijk) moeten hernemen ervan. Het bekijken van een interview op YouTube leert ons in elk geval dat Marie NDiyae schrijft zoals ze praat: met bijzinnen bij bijzinnen van bijzinnen ... Lastig.