Een hoopgevend verhaal met een zure nasmaak

De Amerikaan David Ellis is naast auteur ook werkzaam als advocaat. Niet onvanzelfsprekend is het dan ook dat zijn thrillers zich in en om de rechtbank afspelen. In 2002 debuteerde hij met De voyeur, waarmee hij direct de Edgar Allan Poe Award won. In de twaalf jaar daarna schreef hij nog enkele zogeheten ‘legal thrillers’. De verkeerde man  is, na De verborgen man  en Geschonden vertrouwen, het derde boek in een reeks juridische thrillers met de advocaat Jason Kolarich in de hoofdrol.

Jason Kolarich, een geestige, hardwerkende en jonge advocaat, is nog steeds bezig met het verwerken van het verlies van zijn vrouw en kind, die omkwamen bij een auto-ongeluk, maar moet de knop omzetten als een interessante zaak zich aanbiedt.
Wanneer een jonge vrouw bruut wordt vermoord, wordt de dader al snel gevonden en gepakt in de buurt van de plaats delict. Tom Stoller, een dakloze oorlogsveteraan die in Irak heeft gevochten, wordt in het nabijgelegen park aangetroffen met het moordwapen en enkele persoonlijke bezittingen van de vermoorde vrouw nog bij zich. Stoller is compleet in de war en kan zich niet herinneren wat er is gebeurd. Maar alles wijst erop dat hij de moord op zijn geweten heeft.
Advocaat Jason Kolarich wordt door de tante van Stoller gevraagd hem te verdedigen. Het lijkt een standaard rechtszaak te worden, waarbij ontoerekeningsvatbaarheid als voornaamste punt wordt aangevoerd, gebaseerd op een posttraumatische stressstoornis, opgelopen tijdens de oorlog. Strafvermindering zal winst betekenen voor Kolarich, maar gedurende de zaak raakt hij er steeds meer van overtuigd dat Stoller onschuldig is. Als Kolarich erachter komt dat de vermoorde vrouw voor haar dood een spoor van geld en papieren volgde dat een verband legt tussen internationale terroristen en diverse Amerikaanse bedrijven, weet Kolarich dat er meer aan de hand is. Hij gaat op onderzoek uit, geholpen door zijn naaste collega’s en een vrouw die hij net heeft leren kennen. Het vinden van de echte moordenaar is de sleutel voor het ontmaskeren van de samenzwering, en daarnaast een mogelijk bewijs dat Stoller onschuldig is. Hoe dichter Kolarich bij de waarheid komt, hoe omvangrijker het complot blijkt te zijn. Amerikaanse burgers lopen gevaar en ook de nieuwsgierige Kolarich zelf is het doelwit van een op wraak beluste groep, waardoor de tijd dringt…

De verkeerde man  wordt afwisselend verteld vanuit het ik-perspectief van Jason Kolarich, waardoor we inzicht krijgen in zijn leven en de ontrafeling van het complot, en vanuit de derde persoon. Dit laatste (traditionele) perspectief gebruikt David Ellis om de plot te bouwen en de complexe samenzwering uit te werken. Beide verhaallijnen lopen naadloos in elkaar over, zodat er geen verwarring ontstaat en er vlot doorgelezen kan worden. Ellis’ schrijfstijl is bovendien prettig leesbaar, met snelle dialogen en geloofwaardige scènes.

Waar het eerste deel van het verhaal de kenmerken van een legal thriller heeft, ontpopt het tweede deel zich als een pure actiethriller met veel geweld waarbij de kogels je om de oren vliegen. De scènes in de rechtszaal zijn indrukwekkend en geven blijk van de ervaringen van David Ellis als advocaat. Niet alleen beschrijft hij overtuigend en helder de essenties van een proces en wat daarbij komt kijken, maar weet hij ook de strategieën buiten zo’n zaak om nauwkeurig aan de lezer uit te leggen. Het ik-perspectief van Kolarich is daarbij leidend; zijn voorbereidingen, tactiek en onderzoeken zijn indrukwekkend en leerzaam.

Echter komt het schakelen naar het actiegedeelte in het tweede deel van het verhaal als een complete verrassing. Het is opmerkelijk en onbegrijpelijk dat Ellis voor deze slecht uitgevoerde switch heeft gekozen. Het past niet in het – tot dan toe – rustig vertelde verhaal. Alsof Ellis geen raad wist met het einde van het boek. De normaal zo koele, nadenkende Kolarich wordt uit zijn karakterzone getrokken en verandert in een onrustige en roekeloze held. Ook de lezer wordt weggetrokken uit de rechtszaal en zonder pardoes het actieveld op gegooid.

De verkeerde man  is zodoende een boek met twee gezichten. Het begin is veelbelovend en kent boeiende beschrijvingen van een interessante rechtszaak. Maar waar je uitkijkt naar een John Grisham-achtige ontknoping, volgt een onverwachte ommekeer die meer aan de actiethrillers van Tom Clancy doet denken. Iets wat je niet ziet aankomen en wat niet matcht met de rest van het verhaal. Zonde, want David Ellis heeft veel in zijn mars, komt met sterke karakters en een knappe plot, maar de abrupte wending doet het geheel geen goed. Een hoopgevend verhaal met een zure nasmaak.