Een ontroerende treurzang

Tom Malmquist (1978) gold in zijn tienerjaren als een groot ijshockeytalent, werd later muzikant en debuteerde in 2007 als schrijver met de dichtbundel Sudden death. In maart 2012 krijgt Karin, de vriendin van Tom, totaal onverwachts te horen dat ze de acute leukemie heeft. Ze is op dat moment in de achtste maand van haar zwangerschap. Dochter Livia wordt anderhalve maand te vroeg via een keizersnede geboren, maar Karin maakt dat niet bewust meer mee. Enkele dagen na de geboorte overlijdt ze. Tom, gebroken door verdriet, staat er alleen voor en moet zorg dragen voor zijn pasgeboren dochter, terwijl hij tevens moet dealen met de plotse dood van zijn geliefde. In Elk moment leven we nog vertelt Tom over deze onbarmhartige en hartverscheurende periode.

Met behulp van notities en door terug te blikken op het leven met Karin en zijn leven daarvoor tracht Malmquist de lezer mee te nemen in de emotionele achtbaan. Het ene moment is het alsof je het zelf beleeft, door de intensiteit van het gebeurde en de emotionele lading die het heeft. Met een brok in de keel en opwellende tranen in de ooghoeken ontstaat er namelijk een beeld waarin je zelf de hoofdrol speelt, waarin je het gaat spiegelen en de gebeurtenissen zich gaan afspelen in jouw eigen leven. Wat als het mij zou overkomen? Het andere moment leef je juist mee met Tom, die klap na klap moet verwerken, zich knap staande weet te houden, maar vanbinnen kapot gaat.

De periode na Karins dood is al net zo’n worsteling. Tom schrijft aandoenlijk over deze moeilijke tijd, over de zorg voor Livia, over de omgang met Karins ouders, maar ook over zijn innerlijke strijd met de omstandigheden. Hij trekt het niet, is zowel fysiek als mentaal uitgeput, maar hij moet door. Voor Livia. Voor Karin. De heftige tijd in het ziekenhuis en de opvoeding van Livia vergen veel van hem, waardoor hij amper tijd heeft om te rouwen. Het hele proces wordt kundig beschreven door Tom, maar zijn werkelijke gevoelens laat hij voor zichzelf; hij lijkt af en toe zelfs emotieloos.

In het laatste gedeelte van het boek wordt vooral geschreven over het overlijden van Toms vader, vier maanden na de dood van Karin. Hij was een bekende sportjournalist in Zweden en werd, na de publiekelijke onthulling van een vermeend gokschandaal, bedreigd. Niet alleen hij, maar ook de rest van het gezin Malmquist ondervond de gevolgen daarvan, wat de reden is dat de relatie tussen Tom en zijn vader bekoelde. Het overlijden van zijn vader roept nieuwe herinneringen op, nieuwe emoties, waarbij je je afvraagt hoeveel een mens kan hebben. Het is Livia die hem overeind houdt. 

Elk moment leven we nog is een persoonlijk relaas van iemand die voor het leven getekend is. Tom schreef het ongetwijfeld als onderdeel van zijn verwerking. Eigenlijk had hij plannen om een roman te schrijven, totdat dit hen overkwam. Hij besloot die ideeën opzij te zetten om de aangrijpende gebeurtenissen een plek op het papier te geven. Hij schrijft erg gedetailleerd. Alles wat er gebeurt, alles wat de dokters vertellen, wil hij weten en schrijft hij op. De medische termen, de ingewikkelde complicaties, de verschillende ziekenhuisafdelingen worden uitvoerig beschreven, evenals de mensen die hij tegenkomt – zelfs al is het een eenmalige en nietszeggende ontmoeting. Het gaat wat te ver. Tom draaft door in deze gecompliceerde beschrijvingen, die voor hem wellicht een houvast zijn, maar voor de lezer voor verwarring zorgen. Dit laatste wordt nog extra versterkt doordat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de (vele) dialogen in het verhaal en het beschrevene. Zo ontstaan er gebreide zinnen waarbij je goed moet opletten wie wat zegt.

Elk moment leven we nog is een ontroerende treurzang. Het is persoonlijk, eerlijk, hartverscheurend en bizar. Verwacht geen vrolijkheid, want somberheid is troef. Dat is ook het enige wat past bij dit verschrikkelijke hartzeer. Respect, medelijden en bewondering voor Tom Malmquist!