Taal is het gevaarlijkste wapen ter wereld

De beroemde Franse filosoof Roland Barthes heeft net met presidentskandidaat François Mitterrand geluncht als hij in het Quartier Latin aangereden wordt door een bestelbus en enige dagen later in het ziekenhuis overlijdt. Dit gebeurde in februari 1980.
Is het een noodlottig ongeval of is het opzet? Politiecommissaris Bayard moet een en ander onderzoeken. Hij roept daarbij de hulp in van Simon Herzog, een jonge promovendus en docent aan de beruchte linkse universiteit van Vincennes, die hem de wereld van de semiotiek, het vakgebied van Barthes, uitlegt.
Algemeen wordt gesteld dat taal zes functies heeft:
De ‘referentiële’, de ‘emotieve’ of ‘expressieve’, de ‘conatieve’, de ‘fatische’, ‘metatalige’ en de ‘poëtische’ functie.
Taalkundige Roman Jakobson heeft een potentiële zevende functie bedacht, aangeduid als de ‘magische of bezweringsfunctie’, de functie die ervoor zorgt dat je iedereen kunt overtuigen, op elk moment, in iedere situatie.
Tijdens het ongeval had Barthes een belangrijk document bij zich over de zevende functie van taal, maar dat document is verdwenen.
Door de diefstal van het document is Bayard ervan overtuigd dat Barthes vermoord is. Snel blijkt dat er veel mensen zijn die het document in hun bezit willen hebben om de macht die de zevende functie van taal kan geven. In zijn onderzoek ontmoet hij alle grote Franse schrijvers, politici en denkers uit die tijd. Op de een of andere manier heeft elk van hen wel iets met het ongeluk van Barthes te maken. Zijn onderzoek leidt hem naar verscheidene plaatsen, zowel in Europa als Amerika.
Het onderzoek brengt Bayard ook in meerdere plaatsten naar de Logos Club, een geheim genootschap waar leden elkaar pogen te overtreffen in retoriek en waar een uitdager als hij verliest de wrange vruchten moet plukken.

Laurent Binet weet op grandioze wijze feit en fictie met elkaar te verweven. Met veel humor maakt hij een karikatuur van verschillende personen, maar laat ook duidelijk blijken dat hij een groot bewonderaar van Umberto Eco is.
De verteller van het verhaal kruipt afwisselend in de huid van de verschillende hoofdpersonen en pas aan het eind krijg je als lezer een vermoeden wie de verteller kan zijn.
“De zevende functie van taal” is een roman over taal, waarin Binet met taal weet te spelen, het boek is doorspekt met zeer veel symbolische vergelijkingen.
Het is zeker geen boek dat even makkelijk wegleest, door de vele filosofische en retorische beschouwingen moet je er goed je aandacht bijhouden. Maar voor iedereen die daar belangstelling voor heeft, is het naast een uitstekende literaire roman ook nog heel leerzaam.

Laurent Binet (Parijs, 19 juli 1972) studeerde literatuur in Parijs en is schrijver. Daarnaast is hij leraar moderne literatuur in Parijs en werkt hij aan de Universiteit van Vincennes Sait-Denis.
Internationale bekendheid verwierf hij met zijn debuutroman “HHhH” (Himmlers Hersens heten Heidrich) uit 2010. Hiervoor ontving hij de Prix Goncourt du premier roman. In 2012 publiceerde hij “Niets gaat zoals verwacht”.
“De zevende functie van taal” verscheen in 2015 en is een satire op het intellectuele discours van het Franse poststructuralisme. Binet ontving voor dit boek de Prix FNAC en de Prix Interallié.