Wie gaat er mee naar Mars?

TED Talks zijn inmiddels een begrip: een expert houdt een inzichtelijk en inspirerend verhaal over een onderwerp waar hij of zij een passie voor heeft. Oorspronkelijk gingen de Talks over thema’s op het raakvlak tussen Technologie, Entertainment en Design (TED), maar inmiddels worden alle onderwerpen behandeld, als het maar ‘Ideas worth spreading’ zijn. Verschillende TED Talks zijn inmiddels in boekvorm verschenen: uitgebreide en met foto’s geïllustreerde versies van de toespraken. In het Nederlands geven Davidsfonds en Amsterdam University Press de TED boeken uit.

Hoe we zullen leven op Mars van Stephen L. Petranek is een fraai uitgegeven boek – hardcover, full colour, klein formaat – met een mooie cover en toepasselijke roodaccenten in het hele boek. De auteur is geen astronaut of wetenschapper, maar journalist. Hij heeft veertig jaar ervaring in de wetenschapsjournalistiek en was hoofdredacteur van Discover Magazine. Al vele jaren is hij geïnteresseerd in ruimtevaart en Marskolonisatie. Dit boek is daar een uitvloeisel van.

Petranek stelt op de cover al: ‘Binnen 20 jaar wonen er mensen op Mars. We zullen wel moeten.’ Dit werkt hij helder en gestructureerd uit in de 120 pagina’s van dit boekje. De inleiding opent met een sciencefictionverhaal, dat gaandeweg overgaat in sciencefact.

De eerste paar hoofdstukken verhalen over de fundamenten onder onze ruimtevaart, over de fouten die gemaakt zijn en de lessen die je daar uit kunt trekken. Daarna volgen de moeilijkheden die we moeten overwinnen, zoals economische, psychologische, fysiologische en praktische uitdagingen. Hij vervolgt met een serie overdenkingen over terraformatie van Mars en het idee van een nieuwe frontier gedachte, of zelfs een goudkoorts die ons naar Mars zal drijven. Hij sluit af met de overdenking:

‘Zouden we door de terraformatie-experimenten op Mars leren hoe we moeten omgaan met de aarde? Kunnen we niet wijzer worden van fouten uit het verleden, toen kolonisten beschavingen ontwrichtten en verwoestten? Kan ons tijdperk van ontdekkingen niet vol hoop zijn, het beste in de mens naar boven brengen en het behoud van onze soort veiligstellen – de ongelofelijke culturele prestaties – voor de verre toekomst?’

Een hoopvolle boodschap dus, want Petranek vindt dat alle moeilijkheden en uitdagingen oplosbaar zijn en dat we over twintig jaar op Mars moeten wonen. Maar het is ook een waarschuwing (vandaar de ‘we zullen wel moeten’ in de quote op de omslag): in zijn vorige TED Talk sprak hij over de tien manieren waarop de wereld kan eindigen. Met andere woorden: we zijn enorm kwetsbaar hier op aarde en we hebben een back-up nodig.

Zijn oplossingen voor het leven op Mars – en die heeft hij uit vele en diverse bronnen – klinken praktisch uitvoerbaar en hij bouwt zijn verhaal niet alleen op overheden en publiek geld. De opkomst van particuliere ruimtevaartondernemingen wordt uitgebreid gedocumenteerd en vooral van SpaceX van Elon Musk verwacht Petranek een heleboel. Natuurlijk heeft Musk ook uitdrukkelijk gezegd dat hij naar Mars wil. Ook andere initiatieven, zoals het door Nederlanders opgerichte Mars One, komen aan de orde.

De meeste oplossingen werden al eerder beschreven in sciencefiction, zoals bijvoorbeeld in Mars, de rode planeet van Kim Stanley Robinson. Maar dat onze technologie nu zo ver is dat mensen rond 2027 daadwerkelijk op Mars kunnen landen is heel andere koek. Het is een goede samenvatting van de staat van onze techniek en welke stappen er nog gezet moeten worden. Een roadmap naar Mars dus eigenlijk.

Als je veel harde sciencefiction leest en de ontwikkelingen op ruimtevaart- en Marsgebied bijhoudt, brengt dit boekje niet veel nieuws, al is het ook dan erg leuk om te lezen. Als ik van die groep uitging zou ik het boek drie sterren geven. Maar het is een boek bedoeld voor iedereen met interesse in het onderwerp en daarvoor is het een hoogst informatief verhaal, vandaar dat ik toch op vier sterren uitkom.

Sciencefiction wordt volgens Petranek nu op korte termijn sciencefact. Als je het boekje uit hebt, zie je het echt voor je als toekomstbeeld. In het midden van het boek tref je dertig pagina’s aan met prachtige foto’s en illustraties, met verklarende bijschriften. Ook daarom is Hoe we zullen leven op Mars de moeite waard.

Deze Talk is ook op de website van TED te bekijken (al is dat een veel beknopter verhaal natuurlijk).