Een verhaal om niet te vergeten!

Ouidah, een stad in de regio Benin was het belangrijkste commerciële centrum en de op een na belangrijkste stad van het koninkrijk Dohamey in de regio Benin. Van hieruit werd de trans-Atlantische slavenhandel georganiseerd en tussen de zeventiende en negentiende eeuw stond Ouidah bekend als de opstapplaats voor slaven in de regio West-Afrika (Slavenkust). De inwoners van Dahomey, de Dohameyanen waren niet erg geliefd onder de buurvolkeren wegens het voortdurend oorlog voeren voor het roven van mensen voor slavernij.

Ook Ajarry, de grootmoeder van Cora was het slachtoffer van zo'n rooftocht van de Dohameyanen.
Het eerste hoofdstuk van dit boek vertelt op welke gruwelijke wijze de reis naar Amerika verloopt voor Ajarry en de andere gevangenen. Weggesleurd van huis en haard, gescheiden van familie en onzeker over de toekomst worden ze te pas en te onpas vernederd door de bemanning en iedereen die met hen te maken krijgt.
Door deze eerste en indrukwekkende kennismaking met Ajarry wordt meteen benadrukt dat slaven niet als mensen maar uitsluitend als handelswaar gezien werden en ook daarom zodanig behandeld werden.
'Een jonge dekhengst uit een sterke stam deed klanten watertanden. Een slavenmeisje dat achter elkaar kleintjes waren was een goudmijn, een investering die loonde. Als je een ding was -een kar, een paard of een slaaf- bepaalde je waarde je mogelijkheden.'

Ajarry komt tenslotte in Georgia terecht. Ze krijgt vijf kinderen waaronder Mabel, de moeder van de hoofdpersoon Cora.
Cora is nog maar een kind wanneer haar moeder vlucht en haar alleen achterlaat op de plantage van de Randalls.
Ze wordt door Caesar, een andere slaaf, twee keer gevraagd om te vluchten naar het Noorden waar het leven beter zou zijn voor hen. De eerste keer weigert ze. Ze hoort de stem van haar grootmoeder, maar drie weken later hoort ze de stem van haar moeder die al jaren geleden is gevlucht en haar zegt een kans te wagen. Cora heeft moeten gissen wat er van haar moeder terecht is gekomen omdat ze niets meer van haar gehoord heeft. Daarover blijft ook de lezer lange tijd in het ongewisse.

Cora en Caesar vluchten en worden ingehaald door Lovey die helaas al snel achter moet blijven. Caesar is bekend met De ondergrondse spoorweg en al snel blijkt het meer dan een spoorweg onder de grond te zijn; het is een manier om te vluchten door middel van een netwerk van onderduikadressen.
Het gaat zeker niet van een leien dakje en soms lijkt het van kwaad tot erger te gaan, maar Cora blijft doorzetten!

De manier van schrijven is bijna nonchalant te noemen, alsof alle verschrikkelijke dingen die gebeuren er helemaal niet toe doen.
Maar er is een ondertoon van respect voelbaar voor Cora en haar lotgenoten.
Alle personages worden zo duidelijk neergezet dat je er akelig van wordt tijdens het lezen. Je ziet het voor je ogen gebeuren.
Er wordt zoveel vreselijks beschreven alsof dat de lezer duidelijk moet maken dat diegenen die al deze verschrikkelijke dingen deden, de slaven écht niet als menselijke wezens zagen, maar als dingen die er uitsluitend waren voor hun eigen gemak en hun vermaak.
Zoals ook in een passage uit het boek waarin de auteur ons mee laat kijken naar een groep deftige mensen die zich laten vermaken. Na drie dagen van martelingen worden slaven levend geroosterd;
'Zijn kreten van pijn werden de getuigen bespaard, aangezien zijn mannelijkheid al op de eerste dag was afgesneden en in zijn mond gepropt, die daarop was dichtgenaaid.'

Bovenstaande is huiveringwekkend, maar dat kan je er door de rustgevende schrijfwijze niet van weerhouden om verder te lezen in dit boek. Een tegenstelling, zo lijkt het. Maar deze beschrijving is hier passend.
Een verhaal om niet te vergeten, zeker in de tegenwoordige tijd waarin het soms van belang schijnt te zijn welke huidskleur men heeft.
'De ondergrondse spoorweg' heb ik graag gelezen.