Nog niet zo heel lang geleden...

Sjra (Gerard) Rutten woont samen met de rest van het boerengezin Rutten letterlijk onder de rook van de Staatsmijn Emma in Hoensbroek, Limburg. Hij weet als jonge jongen al dat hij nooit ofte nimmer steenkool wil gaan delven. De duisternis onder de grond benauwt hem; hij vindt het angstaanjagend. Hij wil graag als voetballer slagen en wat van de wereld gaan zien, andere mensen ontmoeten, iemand zijn…

Terwijl hij samen met zijn vriend Leon in 1946 terugkomt van een voetbaltraining, hoort hij een paar ontploffingen en maakt hij voor de eerste keer kennis met Annette Bartels, de dochter van een bovenmeester. Annette en haar broer zijn gewond geraakt tijdens het spelen met oorlogstuig dat ze vonden. Door snel op te treden weet Sjra Annette te redden van de dood, maar ze houdt er blijvend letsel aan haar been aan over. Voor haar broer Walter komt alle hulp helaas te laat.

De vader van Annette doet erg neerbuigend tegen Sjra, wat Sjra de ogen opent; door de herkomst van iemand wordt iemand als 'meer' of 'minder' mens betiteld. Hij besluit het er niet bij te laten zitten en besluit zijn best te gaan doen om 'meer' te worden dan hij is.
De vader van Annette is er van overtuigd dat iedereen meer van hen verwacht dan van 'gewone' mensen en Annette vraagt zich af wat hij bedoelt met 'gewone' mensen. Er is immers alleen een verschil in opleiding met de anderen.
'Onthoud dat je de dochter bent van een bovenmeester,' zei vader. 'Weliswaar van een andere school, maar je bent toch niet zomaar iemand.'

'Zwarte ogen, groene ogen' laat je kennismaken met een mooi stukje Nederland waar mensen wonen met verschillende achtergronden; sommige hebben groene ogen en vinden hun oorsprong in Nederland, anderen hebben zwarte ogen en hebben een andere oorsprong. Maar ze wonen allemaal samen en hun ogen bepalen niet of ze 'meer' of 'minder' zijn.
Deze historische streekroman laat ook het verdriet en de machteloosheid zien bij het verlies van een kind. Hoe dat zijn weerslag heeft op de achterblijvers en iemand kan breken.

De auteur heeft in de voetnoten de Limburgse woorden verklaard, zoals 'stegel'; dat is een draaipoortje (hier bij een wei). Dat had in dit geval van alles kunnen betekenen. Dankzij deze verklaringen leest het boek heerlijk door.
Ook de eenvoudige manier van vertellen maakt dit verhaal een boek dat voor een groot publiek toegankelijk is.

Ook in dit boek heb ik weer genoten van de vertelkunst van deze auteur; de belevenissen beschreven van menselijk te noemen personages, uit het leven gegrepen en levend in een tijd die nog anders was dan die waarin we nu leven, maar die enkelen van ons zich nog kunnen herinneren.
En dat alles speelt zich af in het mooie Limburg dat je door de beschrijving duidelijk voor ogen hebt.