Wat mag liefde kosten?

‘Het enige verhaal’ van Man Booker Prize winnaar Julian Barnes is een boeiend en gelaagd verhaal over de vraag wat liefde is en wat deze liefde mag kosten. Een panklaar antwoord heeft hij niet maar hij zet de lezer aan tot nadenken over wat waarheid is en over de betrouwbaarheid van ons geheugen.

De oude ‘Typetje Paul’ kijkt terug op zijn leven en lijkt niet zo gelukkig te zijn. Hij meent een grootse liefde te hebben meegemaakt maar is er zelf aan onderdoor gedaan. Nu neemt hij genoegen met de kruimels van het bestaan. Voor hem geen hochjauzende liefde meer. Hij vindt het leven dat hij leidt een manier om de tijd door te komen. Iets waar hij toen hij nog jong was, laatdunkend op neer keek. Destijds wilde hij geen veilige haven, hij wilde nog van alles beleven. Hij krijgt hierin meer dan zijn zin maar wat hij meemaakt is niet het beeld dat hij voor ogen had.

In retroperspectief laat Paul ons zijn leven zien maar hij is geen betrouwbare verteller. Het lijkt alsof hij zijn leven vanaf zijn negentiende levensjaar rooskleuriger voorstelt dan het was. Zijn herinneringen zijn ten eerste niet meer zo accuraat waardoor hij belevenissen met andere vrouwen toeschrijft aan zijn grote liefde. Ook lijkt het alsof de periode met Susan op een voetstuk staat waar niets aan afgedaan mag worden.
Sommige dingen zijn echter niet zo makkelijk weg te poetsen zoals wanneer de echtgenoot van je geliefde je in elkaar slaat. Hoe lang kun je dan nog volhouden dat de man alles best vindt? Langzaam vertelt Typetje Paul ons meer details waardoor het beeld van hun relatie meer nuances krijgt.

Paul vraagt zich af of echte liefde bestaat. Hij meent van wel en onderzoekt allerlei citaten die over liefde gaan. Wanneer ze niet waar zijn, streept hij ze door. Als hij later van gedachten verandert, schrijft hij ze opnieuw op. Uiteindelijk concludeert hij dat liefde niet in een definitie te vangen is maar alleen door middel van een verhaal te vertellen valt. De titel van het boek luidt dan ook ‘Het enige verhaal’.
Maar ook deze is op de cover eerst een keer doorgestreept. Het roept de vraag op of Pauls verhaal ook wel echt het enige verhaal is. Is zijn verhaal waarheid of is het zijn beeld van de waarheid? En is dat beeld altijd hetzelfde of verandert dat met het moment dat je ernaar kijkt?

De achterkant van het boek vraagt ‘ Zou u liever meer liefhebben en meer lijden of minder liefhebben en minder lijden?’ Paul gelooft in het eerste, hij verkiest een grootse liefde die hem uiteindelijk emotioneel failliet deed gaan. In de rest van zijn leven is daardoor voor liefde geen plaats meer. Dat verplaatst de vraag naar de lezer. Is zo’n grootse liefde wel zo aantrekkelijk? Moet je daar echt alles voor over hebben? Of is er nog een andere manier?
‘Het enige verhaal’ is een boeiend relaas over de liefde en zijn vergankelijkheid. Het laat de lezer achter met vragen over liefde, waarheid en de betrouwbaarheid van het geheugen. De gevolgen van deze grootse liefde blijven, ook bij de lezer, nog wel even na sudderen.