Balsemend voor Hart en Ziel

‘Niemands Gek’ van Richard Russo is al in 1993 geschreven maar niet eerder in het Nederlands vertaald. En dat is compleet onbegrijpelijk. Het boek is verfilmd met Paul Newman en won twee Oscars. Het boek verdient er minstens zoveel. Zoveel liefde voor mensen en subtiele humor in een boek is balsemend voor hart en ziel. Gelukkig zal ook het tweede deel genaamd ‘Everybody’s Fool’ in het Nederlands verschijnen.

Russo is een bekende Amerikaanse auteur die met zijn roman Empire Falls een Pulitzerprijs won. Andere in het Nederlands geschreven romans van zijn hand zijn onder andere ‘Brug der Zuchten’ en ‘Het inzicht van Griffin’ . De schrijver staat bekend om zijn aanstekelijke humor en zijn begrip voor alle dwaasheden van zijn personages.

Het is herfst 1984 in North Bath, een dorpje dat niet met de tijd is meegegaan, wanneer Donald Sully, een gescheiden man van middelbare leeftijd, in zijn “prutsersperiode” geraakt. Hij heeft een slechte knie en neemt voortdurend de verkeerde beslissingen. Hij is gespeend van enige zelfkennis, vervreemd van zijn zoon en arbeidsongeschikt. Zijn inkomen, woning en relaties lopen gevaar en zijn financiële situatie holt achteruit.

Russo laat ons kennis maken met het kleine dorpje North Bath en zijn inwoners, een dorpje waar iedereen elkaar nog kent. Heel geleidelijk geeft hij de geheimen en de karakters van zijn personages prijs. Hij beschrijft de interactie tussen de dorpsbewoners, hun gedrag in het heden en verleden en laat zien hoe iedereen met elkaar verbonden is. De opbouw verloopt traag, kabbelend maar met progressie. Je leert de karakters, hun verleden en hun onderlinge verhouding steeds beter kennen. Alles vloeit en mengt zich heel natuurlijk en ook de hoofdpersonen zelf krijgen steeds meer begrip voor elkaar. Zelfs de grootste tegenstanders kunnen elkaar op een gegeven moment begrijpen. Wanneer Clive junior met zijn auto veel te hard rijdt terwijl zijn stuur niet goed meer werkt, weet hij hoe het is om zijn aartsvijand Sully te zijn.

Het traag verlopende verhaal blijft boeien. Russo voert ons kleine stukjes informatie die de nieuwsgierigheid prikkelen. Zo vragen we ons af het ‘de Bank’ zal lukken om Sully te verdrijven en of Beryl begint te dementeren.
Een ander bindend element is humor. Hiermee amuseert hij ons kostelijk. De manier waarop Sully bijvoorbeeld ervoor zorgt dat een strenggelovige garagehoudster haar man roept is hilarisch Wanneer hij haar vraagt of ze aan seks doet weet ze niet hoe snel ze haar man moet roepen. Ook de andere soms doldwaze acties van Sully zorgen voor tenenkrommende situaties vanwege de problemen die je ziet aankomen. Niet alles is voorspelbaar. Onze personages doen soms onverwachte dingen die ons aan het boek gekluisterd houden.

Tenslotte draagt de schrijfstijl bij aan het beleven van emotie en diepgang in het verhaal. De zinnen zijn mooi en vloeiend en de humor is subtiel beschreven, een soort milde spot. Het lijkt alsof de schrijver met mededogen en liefde kijkt naar de personages die hij heeft gecreëerd
.
'Niemands Gek' roept een gevoel op van knusheid met een glimlach. Russo’ s liefde en mededogen voor zijn karakters verzachten het hart en zorgen voor een blijmoedig gevoel. Deel twee kan niet snel genoeg verschijnen.