Kou uit het Oosten: bekend terrein

Het einde van de trilogie, meteen ook het einde van de families die eeuw lang gevolgd zijn.
In Amerika komen de Kennedys aan de macht. JFK komt er helemaal niet goed uit vind ik. Hij is een rokkenjager die er meerdere minaressen op nahoudt. Voor het oog van de camera wil hij niet gezien worden met zwarten terwijl hij wel een zwarte minares heeft en haar zelfs zwanger maakt. Achter de camera wil hij precies wel iets voor de zwarten doen, maar het is altijd te weinig te laat. De rassenscheiding en discriminatie beheersen lang, jarenlang het tijdsbeeld.
In Duitsland komt er met de Muur een scheiding tussen Oost en West. Het Oosten staat onder streng regime en heeft er met de Stasi een verschrikkelijke dictatuur door te maken. Iedereen wil vluchten, maar weinigen slagen erin. Terugkeren is onmogelijk. Degene die blijven proberen er met de weinige middelen het beste van te maken.
Rusland gaat door verschillende machtswissels aan de top doordat de oude garde overlijdt. Maar de opvolgens zijn meestal meer van hetzelfde. Het communisme moet met hand en tand verdedigd worden. Iedereen die kritiek uit of tegen is, wordt naar Siberische werkkampen gestuurd. Alleen wie connecties heeft, kan nog enigszins normaal leven en van enige luxe goederen genieten. Iedereen ziet dat het communisme niet kan overleven, maar toegeven dat het niet werkt is gezichtsverlies.
In Europa proberen enkele landen zich los te rukken van het communisme, Hongarije, Tsjechoslovakije en Polen, maar allen worden in eerste instantie op hardhandige militaire wijze tot de orde geroepen. Het is wachten op Gorbatsjov voordat de landen hun eigen weg mogen gaan. Het communisme is dan op sterven na dood. Er is geen geld meer, de achterstand ten opzichte van het westen is mijlenver, de bevolking mort en pikt het niet meer.
Eind 1989 valt dan eindelijk de Muur, gezinnen worden herenigd, mensen worden vrij om te reizen.
Over de politieke toestand in Groot-Brittanië wordt met geen woord gerept en ik moet zeggen dat ik bijvoorbeeld een figuur als Margareth Tatcher toch wel miste.
Ik begrijp dat er keuzes gemaakt moesten worden want anders was dit boek nog dikker geworden, maar ik vind dat in dit derde deel de strijd tussen blank en zwart te veel centraal stond waardoor de andere families minder aan bod kwamen.

Dit boek vond ik minder dan de andere twee van de trilogie. Niet alleen omdat de Nederlandse vertaling vol met fouten staat (zinnen waaruit duidelijk woorden verdwenen zijn, werkwoorden die twee keer voorkomen, typfouten, kortom slordig van de uitgever), maar vooral omdat uit dit boek precies blijk alsof alle blanken slecht zijn en alle zwarten goed. Het lijkt me dat het in het echt toch wel wat genuanceerder ligt.
Volgens mij gaat dit meteen ook het dikste boek zijn dat ik 2015 zal lezen met zijn 1139 pagina's.