Onder de sterrenhemel

In De dochter uit Parijs vertelt schrijfster Kristin Harmel het hartverscheurende verhaal van drie jonge moeders in oorlogstijd. 

Elise: Elise is een Amerikaanse vrouw die getrouwd is met een beroemde Franse kunstenaar. Op een van haar wandelingen door Parijs komt ze de Amerikaanse Juliette tegen. Ze raken aan de praat en het klikt meteen. De man van Elise maakt deel uit van een ondergrondse communistische verzetsgroep. Wanneer hij door de Nazi's opgepakt wordt, is het leven van Elise en haar tweejarige dochtertje Mathilde in groot gevaar. Elise vraagt haar vriendin Mathilde in huis te nemen en slaat zelf op de vlucht. Wanneer de oorlog afgelopen is, keert Elise terug naar Parijs en treft daar en verwoeste boekhandel aan.  

Juliette: Juliette runt met haar man boekhandel La Librairie de Rêves. Ze heeft een dochtertje wat net zo oud als Mathilde is, Lucie. De meisjes zijn onafscheidelijk. Juliette heeft enkele jaren gelden een baby verloren en kan het niet begrijpen dat Elise haar kind bij haar achterlaat. Wanneer de boekhandel door een bombardement verwoest wordt, verliest Juliette haar man, twee zoontjes en een van de twee meisjes. Juliette besluit na de oorlog weer terug te keren naar Amerika.

Ruth: De Joodse Ruth geeft haar kinderen George en Suzanne aan een hulporganisatie mee. Ze hoopt dat haar kinderen in veiligheid worden gebracht. Zelf komt ze in een concentratiekamp terecht. Na de oorlog vindt Elise, George en Suzanne terug en neemt hen liefdevol op in huis. Dagelijks checken Elise en de kinderen de lijsten met namen van overlevenden. Wanneer hun hoop bijna vervlogen is, vinden ze Ruth terug. Net als Juliette emigreren Ruth en haar kinderen naar Amerika.

De drie vrouwen die voor de oorlog zoveel met elkaar gemeen hadden, lijken niets meer op elkaar. Juliette is een harde en verbitterde vrouw geworden die in het verleden leeft. Haar dochter heeft hier veel onder te lijden. Ruth is dankbaar en krachtig. Het gezin heeft de oorlog achter zich gelaten en een nieuw bestaan opgebouwd in Amerika. Elise lijdt een teruggetrokken bestaan in Parijs. Ze heeft zich volledig op haar werk gestort. Ze kan niet verder gaan met haar leven zolang ze niet weet wat er met haar dochtertje gebeurd is. 

Schuldgevoelens

De belangrijkste thema's van het verhaal zijn: moeder-dochterrelaties, oorlog, schuldgevoelens, keuzes maken en kunst. Ruth en Elise komen voor een onmogelijke keuze te staan. Ze moeten hun kinderen verlaten. Ruth geeft haar kinderen mee aan een hulporganisatie die hen laat onderduiken. Elise vertrouwt haar kind toe aan haar beste vriendin. Elise voelt zich hier vreselijk schuldig over. Juliette, die de ernst van de situatie niet onder ogen wil zien, praat Elise schuldgevoelens aan. In het boek is veel aandacht voor kunst. Elise's man is een beroemde schilder en Elise is beeldhoudster. Het maken van beelden helpt Elise bij het verwerken van haar verdriet. Ook het meisje wat de bomaanslag overleeft heeft, uit haar emoties en herinneringen in haar schilderijen.

Interessant stukje geschiedenis

Kristin Harmel besteed veel aandacht aan research voor haar verhalen. Hoewel het verhaal van de drie moeders niet waargebeurd is, komen er heel veel gebeurtenissen voorbij die in het echt ook plaatsgevonden hebben. Zoals de bombardementen op de Renaultfabriek, het vliegtuigongeluk in 1960, het werk van de verzetsgroep enz. Achter in het boek licht de schrijfster deze gebeurtenissen toe. In elke boek belicht ze een andere groep mensen die een belangrijke rol speelden tijdens de oorlog. In dit boek is er veel aandacht voor de communisten in Parijs. Tijdens een partijbijeenkomst werd de man van Elise opgepakt. Toen de Duitsers beseften dat hij zijn kameraden niet ging verraden, sloegen ze hem dood. Hoewel Elise niets afwist van het verzetswerk van haar man was haar leven toch in gevaar. De Duitsers waren niet alleen uit op de waarheid, maar ook op bloed. Elise moest zo snel mogelijk uit Parijs verstrekken. 

Oude bekenden

Om aan de klauwen van de Duitsers te ontkomen, vlucht Elise naar Aurignon, een dorpje op het platteland. Hier ontmoet ze enkele personages uit Het boek van verloren namen. Pére Clément (de vriendelijke pastoor), madame Noirot (de eigenaresse van de boekwinkel) en madame Roche (de moedige dame die haar huis openstelde voor gevluchte Joodse kinderen). Het was fijn om weer even terug te zijn in Aurigon. Ik kreeg het gevoel dat ik oude vrienden terug zag. Elise blijft een jaar bij madame Noirot in huis en helpt haar met de verzorging van de kinderen. 

Onder de sterren zal het lot ons allebei naar huis leiden

In veel van Kristin’s boeken spelen sterren een belangrijke rol. In haar eerste boek Zolang er sterren aan de hemel staan staat deze mooie zin; zolang er sterren aan de hemel staan, zal ik van jullie zal blijven houden. Het is afkomstig uit een sprookje dat al generaties lang binnen de familie wordt verteld. De oude hoofdpersoon kijkt dagelijks naar de sterren en geeft ze namen van overleden familieleden. In Als we elkaar terugzien wijzen de sterren de weg naar huis. In Een dichtbij verleden vraagt de hoofdpersoon, terwijl ze naar de sterren kijkt, zich af of haar vader naar hetzelfde uitspansel ziet. In Het boek van verloren namen komen ook veel steren voor. In een oud boek wordt door middel van sterretjes de namen van de verloren kinderen (de Joodse onderduikkinderen) genoteerd. De hoofdpersoon uit Hier ben je veilig leefde dicht bij de natuur en verborg zich jarenlang in het bos. Aan de hand van de sterren kon ze het weer voorspellen en vond ze de weg in het donkere bos. Ook in dit boek is er weer veel aandacht voor sterren. Mathilde heeft op het plafond van haar atelier een prachtige sterrenhemel geschilderd. Het atelier was hun toevluchtsoord. Kijkend naar de geschilderde bomen op de muren en de sterren op het plafond voelden Elise en Mathilde zich veilig. Wanneer Elise haar dochter bij haar vriendin achterlaat, spreekt ze de volgende woorden. ‘Ik hou van je, Mathilde. Ik zal altijd van je houden. Denk aan de sterren, liefje. Onder de sterren zal het lot ons allebei naar huis leiden.’ Deze laatste zin en de geschilderde sterrenhemel en zal twintig jaar later een grote rol spelen de identificatie van Mathilde.  Dat stukje in het verhaal is zo prachtig mooi. Ik zou wel eens willen weten wat Kirstin Harmel met sterren heeft. Waarom sterren zo vaak een belangrijke rol in haar boeken spelen. Tot slot ga ik zelf ook nog even met sterren strooien. Ik geef het boek 5 prachtig fonkelende Hebban-sterren!

Een volle boekenplank

In 2012 ontving ik van uitgeverij Orlando een recensie-exemplaar van Zolang er sterren aan de hemel staan. Ik was meteen fan van Kristin Harmel. Haar schrijfstijl vind ik erg fijn en ze weet me telkens weer te verrassen met interessante informatie over de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk. De overige boeken van Kristin Harmel zijn uitgeven door De Boekerij. Inmiddels is mijn boekenplank gevuld met 8 prachtige romans. Mijn recensies vind je hier:

Zolang er sterren aan de hemel staan

Als we elkaar terugzien

Jij kan me helpen

Ik wist het al

Een dichtbij verleden

Hier ben je veilig

Het boek van verloren namen

Kristin Harmel is gastvrouw bij een online gemeenschap voor lezers, Friends& Fiction. Samen met enkele andere bestsellerauters bespreekt ze elke woensdagavond een nieuw boek. Op deze video bespreken ze De dochter uit Parijs.

Tot slot nog even zeuren…

Op Storytel stond maandenlang bij dit boek vermeld dat het audioboek op 31 december 2099 zou verschijnen. Nu is het verhaal beslist de moeite waard om te wachten, maar zo lang….. Melden jullie dit soort foutjes ook altijd? Zouden uitgeverijen en abonnementsdiensten dit gezeur vinden of zijn ze blij met opmerkzame lezers en luisteraars? Nu ik mijn recensie aan het afronden ben, staat er (gelukkig) een nieuwe datum, 19 januari 2024.

Toen ik met met mijn cadeaubon naar de Primera ging, zag ik een hoge stapel in plastic verpakte exemplaren van dit boek. Ik loop me ook altijd te ergeren aan gesealde komkommers. Ik heb me uit laten leggen dat het plastic de komkommers langer vers houdt. Maar wat is het nut van een geseald boek. Kan iemand mij dat vertellen?