Soms ben je zelf benieuwd naar iets, ben je benieuwd naar hoeveel boeken je in een bepaald 'genre' gelezen hebt. In dit geval vroeg ik me af hoeveel zogenaamde 'klassiekers' ik gelezen heb.

Klassiekers vind je natuurlijk in alle genres, maar toch worden ze vaak onder één noemer gegooid: boeken die zo graag gelezen worden, dat ze jaar in jaar uit worden heruitgegeven en boeken die iets bijzonders voor de literaire wereld hebben betekend. Toen ik mijn Goodreads lijst erbij pakte, kwam ik heel wat boeken tegen die onder de noemer Klassieker vallen. Sommige heel oud, andere nog vrij nieuw. Ik besloot een serie te maken, waarin ik kort de gelezen boeken bespreek van de oudste tot de nieuwste. Vandaag beginnen we met het Gilgamesj epos, dat ongeveer in 1800 voor Christus geschreven werd en eindigen we met A midsummer night's dream. Ondertussen reizen we ook weer de wereld over om zo ook aan onze vakantiebehoeften te voldoen.

1. Gilgamesj epos van Onbekend (-1800) Iran. Dit epos las ik, omdat ik als juf op de vrijeschool les gaf over het oude Mesopotamië en daarbij dit verhaal aan de klas vertelde. Het Gilgamesj-epos is het verhaal van koning Gilgamesj, die zijn volk onderdrukt. Hij krijgt door de goden een vriend toebedeeld met wie hij op avontuur kan, zodat zijn volk van hem verlost is. Samen beleven zij avonturen, verslaan monsters en tarten de goden. Wanneer zijn vriend sterft, raakt de koning in een crisis. Hij wordt bevangen door doodsangst en gaat op zoek naar zijn voorouder die een geweldige watervloed, bedoeld om de mensheid te vernietigen, heeft overleefd en als gevolg daarvan onsterfelijk is geworden. Onderweg beleeft hij vele avonturen en hoort hij vele wijsheden. Bij zijn voorouder aangekomen, leert hij dat hij zich moet neerleggen bij zijn sterfelijkheid. Het origineel is in spijkerschrift op kleitabletten teruggevonden, dus natuurlijk las ik het verhaal in een Nederlandstalige bewerking. 

2. Ilias van Homerus (-800) Griekenland. Ook de Ilias, de Odyssee, Aeneas, de fabels van Aesop, de Bhagavad Gita en de Edda las ik, omdat deze verhalen als vertelstof dienen op de vrijeschool. Ik ben het Grieks niet machtig, dus ook dit verhaal las ik in een Nederlandstalige bewerking. Ik las zelfs verschillende bewerkingen: Het beleg van Troje van Paul Biegel, Ilias vertaald door Patrick Lateur en De strijd om Troje van Simone Kramer. De Ilias beschrijft een episode uit het laatste jaar van het beleg van Troje. De Griekse troepen staan er niet goed voor: Achilles, hun grootste held, heeft zich na een twist met Agamemnon teruggetrokken uit de strijd. Wanneer zijn dierbare vriend Patroklos omkomt, sluit hij zich weer aan bij het leger, neemt hij wraak voor de dood van zijn strijdmakker en geeft hij uiteindelijk ook Hektors lijk terug aan zijn vader Priamos. Op de achtergrond van al dit strijdgewoel zijn er natuurlijk de goden, die hun machtsspel op de Olympos maar al te graag verbeeld zien door stervelingen, die in Troje gevechten op leven en dood leveren. Een epos vol oorlog en heldenmoed, eerzucht en wraak, vriendschap en liefde.

3. Odyssee van Homerus (-800) Griekenland. Met Odysseus verkent de lezer de oude wereld, op en rond de Middellandse Zee, en met hem vraagt hij zich af wat de brutaliteit van de Cycloop of het lied van de Sirenen voorstelt in het licht van de grote thuisreis. De lezer voelt mee met Telemachos, die zijn vader zoekt, verafschuwt de vrijers, sympathiseert met Penelope. En wacht met haar. Twaalf lange zangen lang leeft de lezer mee met de man, die eindelijk thuis op Ithaka zijn plaats als vader, echtgenoot en vorst weer zal innemen. Met de Ilias in het achterhoofd, een verhaal vol macho's en spierkracht, ontdekt de lezer in de Odyssee een andere wereld, die van volharding en denkkracht. Aanvaard met Odysseus de odyssee: de grote reis van elk mensenleven. Ook van dit verhaal las ik verschillende versies. Ik koos voor dezelfde vertaler Patrick Lateur, voor een hervertelling door Simone Kramer: Odysseus en ook het boek Ilios & Odysseus van Imme Dros heb ik gebruikt. 

4. Fabels van Aesop van Aesop (-560) Griekenland. Fabels zijn een mooie manier om menselijke karakters uit te vergroten en hierdoor levenslessen te geven. Aan Aesopus worden meer dan 350 fabels toegeschreven. Ze zijn gesteld in het Grieks en variëren in lengte. Over de precieze herkomst van de gedichten bestaat weinig zekerheid. Aangenomen wordt dat niet alle fabels van Griekse oorsprong zijn en dat de fabels die met zijn naam worden verbonden, dateren van zowel voor als na zijn tijd. Sommige fabels van Aesopus, zoals de krekel en de mieren (Τέττιξ καὶ μύρμηκες) en de raaf en de vos (Κόραξ καὶ ἀλώπηξ) zijn, zij het in enigszins aangepaste vorm, nog algemeen bekend. Als inspiratie voor het vertellen koos ik voor de vertaling van Imme Dros: De fabels van Aesopus en voor de moderne gedichten van Maria van Donkelaar & Martine van Rooijen: Boven in de groene linde zat een moddervette haan. 

5. Bhagavad Gita van Onbekend (-400) India. De Bhagavad Gita is het zesde deel van het beroemde Indiase epos, de Mahabharata. Het is een van de oudste en mooiste boeken uit de wereldliteratuur. Het geeft het gesprek weer tussen Arjuna, de boogschutter, en zijn wagenmenner Krishna, de Heer. Arjuna staat vlak voor de grote veldslag tegen een nauw verwante stam. Hij raakt dan ook vertwijfeld en wil de oorlog niet meer. Op dat moment raakt hij in gesprek met Krishna, die hem vertelt over het wezen van leven en dood. Ooit kreeg ik een boekje van een aanhanger van Hare Krishna. Dit boekje las ik met veel moeite. De verhalen uit het Hindoeïsme vond ik vrij moeilijk te doorgronden. Gelukkig kon ik op internet wat eenvoudiger vertalingen vinden en dat was precies mooi om de kinderen in mijn klas kennis te laten maken met Arjuna. 

6. Aeneas van Vergilius (-19) Romeinse rijk. Dit boek vertelt over de reis van Aeneas. Hij vlucht uit het brandende Troje en reist over zee, totdat hij voet aan Italiaanse grond zet. Zo is hij de stichter van het Romeinse rijk. Mee met Aeneas van Imme Dros en De zwerftochten van Aeneas, naverteld door Paul Biegel, geven een mooi beeld van deze verhalen. 

7. De Bijbel van Diverse auteurs (?) een boek waar het Christelijk geloof op is gestoeld. Het bestaat uit een Oud Testament over het scheppen van de aarde door God en alles tot aan de geboorte van Jezus en het Nieuwe Testament, dat verhaalt over het leven van Jezus, zijn leringen en alles wat daarna kwam. Ooit las ik het van A tot Z. Nu lees ik iedere dag een stukje aan de hand van een kalender en een podcast en herlees ik de boeken van Nico ter Linden: Het verhaal gaat.  Om kinderen bekend te maken met de verhalen uit het Oude Testament is de bundel: En er was licht van Jakob Streit heel mooi. 

8. Voor het volgende boek maken we een sprong in de tijd voor de Edda van Onbekend (1270) IJsland. Natuurlijk zijn de verhalen al ouder, maar in 1270 werden ze samengevoegd tot één gedicht. De Edda vertelt de mythologie van de noordelijke landen. Het verhaalt over Odin, Thor, Freya en Loki, over het ontstaan van de aarde uit een reus en over de ondergang van het godenrijk. Omdat deze verhalen dichtbij onze cultuur staan en handelen over zeer menselijke goden, zijn ze vaak erg leuk om te lezen. Ik las de vertaling op stafrijm van Elly de Vries, Godenverhalen uit de Edda van Dan Lindholm, Norse Mythology van Neil Gaiman, Over goden en reuzen van Simone Kramer, De lessen van Loki van Joanne Harris en als achtergrond Tussen Wodan en Widar van A. Woutersen-van Weerden.

9. En dan een sprong naar heel andere verhalen: Romeo and Juliet van William Shakespeare (1595) Engeland. Dit toneelstuk las ik vorig jaar als experiment. Ik las 'het origineel' en daarnaast de net uitgekomen hertaling van het verhaal door Tiny Fisscher. Ben je nieusgierig hoe dat ging? Klik dan hier. 

10. A midsummer night's dream van William Shakespeare (1595) Engeland las ik nadat een klas op de basisschool, waar ik lesgaf, dit stuk opvoerde. Ik werd nieuwsgierig naar het origineel. Een soort koortsdroom over liefde, bijzondere wezens en verraad. 

Ik ben benieuwd of jullie wel eens van die hele oude klassiekers lezen en hoe dat bevalt? Hebben jullie nog aanraders in dit tijdslot?