Te onbekend

Dit is het derde overlevendenverslag uit een concentratiekamp dat ik las, na ‘Ik ontsnapte uit Auschwitz’ van Rudolf Vrbá en ‘Is dit een mens’ van Primo Levi. Het is mij eigenlijk een raadsel waarom ‘Het koude crematorium’ niet even bekend is als die andere twee - evenwaardig is het alleszins.

Je leert toch elke keer weer nieuwe dingen over de nazi-gruwel… Het op het einde expres verspreiden van tyfus als laatste uitroeiingstactiek was voor mij een nieuwe, walgelijk… De beschrijving van de centimeters hoge stroom drek en andere gruwel in het koude crematorium, tartte al mijn verbeelding.

Ook de interne hiërarchie tussen de gevangenen onderling wordt heel treffend beschreven, met als gevolg repressailles tegen kapo’s en andere prominente gevangenen.

Weer heel wat bijgeleerd dus, maar vooral: opnieuw diep geraakt; boeken als deze wennen nooit… Vijf sterren.