Naïef, dom of gewoon moedig?

Conny Braam heeft met haar boek “Wij zijn de wrekers over dit alles” een verhaal geschreven over de Tweede Wereldoorlog, maar dit keer vanuit een andere invalshoek, nl. die vanuit het Zuid-Afrikaanse leger dat onder de Engelse vlag opereert. Dit leger was samengesteld uit blanke boeren (immigranten), kleurlingen en de inheemse zwarte bevolking. Deze laatste groep waren vrijwillig het leger ingegaan door de beloftes in het Atlantisch Handvest, opgesteld en getekend door Franklin Roosevelt (president VS), Churchill (Engeland) en de Zuid-Afrikaanse president Smuts, waarin officieel stond dat na vernietiging van het nazisme zou worden gestreefd naar een wereld zonder haat en agressie, een wereld met bewegingsvrijheid voor iedereen. Zij aan zij streden zij in één groep tégen het nazisme, en voor hun Vrijheid, Rechtvaardigheid en Zelfbeschikkingsrecht.
We weten hoe de WO-II is afgelopen, nl. dat het Derde Rijk ten onder is gegaan, maar kreeg Zuid-Afrika de vrijheid die hun was beloofd?

Jakob vertrouwde op de beloftes uit het Handvest voor zijn vrijheid, en op God om de verslagen Nazie’s voor hun daden ter verantwoording te roepen (aan de Hemelpoort), maar de Joodse Wolfie Waterman uit Amsterdam wijst hem erop dat ze dat beter zelf kunnen doen, hier op aarde, in real life. En Wolfie krijgt gelijk: de mooie beloftes voor vrijheid waaien als bladeren in de herfst weg en vele Duitse officieren vinden hun weg naar Afrika (als ex-kolonie van Duitsland), om hun juridische straffen in Europa te ontlopen, waar ze na het beëindigen van de WO-II door konden gaan met onderdrukking, maar nu over de inheemse zwarte bevolking.

Bij het lezen van dit boek zal men zich wel mogen bedenken, dat het verhaal zich afspeelt tussen 1940-1945, een tijd waarin men in Europa nauwelijks bekend was met het fenomeen: "gekleurde mensen" en hoe hierover werd gedacht buiten Europa. Ik vond het schokkend te lezen hoe men als blanken steeds weer de “kleurenkaart” hanteerde, zelfs binnen gevangenschap, hoe men de inheemse zwarte mens beschouwde als dom, als niets, als werktuig voor de blanke, want “alleen een blanke huid staat garant voor wijsheid”.
Aan de andere kant bleken die "domme, niets wetende kleurlingen als woestijntijgers zich vele malen beter in leven te houden binnen gevangenschap. Waar de blanken de gehele dag bleven zitten om hun tijd te doden, waren de gekleurde mannen bezig met het verbeteren van hun levensomstandigheden, o.a. door het bouwen van hutjes voor bescherming tegen de brandende zon, of het zaaien van extra groenten.

Een mooi boek, een zwaar thema maar wél inzichtgevend in de rol van de Afrikaanse (uiteenlopende) bevolking tijdens de WO-II. Maar voor mij nog steeds onduidelijk of het nu non-fictie is, gebaseerd op ware feiten en bestaande personen (bijv. Jakob Witbooi) of fantasie in de vorm van een roman, hoewel er zeker niets "romantisch" aan dit verhaal is. Voor mij daarom 4 sterren.