Zand tussen je tenen

In mijn Hebban-recensie d.d. 17 juni 2016 van ‘IJs’, de voorloper van ‘Zand’, schreef ik: “In het laatste hoofdstuk is het 2015, maar dat is een soort wormvormig aanhangsel dat weinig toevoegt aan het verhaal. Het zou mooi geweest zijn als D’haene hier een cliffhanger ingebouwd had om onzekerheid over de afloop op te werpen en de fantasie van de lezer te prikkelen.” Dat ‘wormvormige aanhangsel’ is - bijna vier jaar later - uitgegroeid tot een heel boek. Wellicht was dit destijds al het plan, dat kon ik toen niet bevroeden.
Waar auteur Koen D’haene er met ‘IJs’ in slaagde koude rillingen over te brengen vanuit de ijzige Zwitserse gletsjers, bereikt hij in ‘Zand’ wederom een lijfelijk effect: je voelt het zand tussen je tenen op het Waddeneiland Schiermonnikoog. Het is weinig auteurs gegeven dergelijke gevoelens te bewerkstelligen zonder toevoeging van zoete sentimenten, D’haene kan het. Hij leidt je over het mooie eiland en laat je meebewegen met eb en vloed, zodat je je ter plaatse waant. Iets minder ‘VVV-gids’ is mijns inziens wenselijk, maar dat is een kwestie van smaak; hoe meer details hoe lager het tempo en de spanning. ‘Zand’ heet niet voor niets een misdaadroman, al is de afloop nog zo ‘thrilling’. (Want: wat als … Ik sta open voor een deel drie.)

Mats en Sarah kennen we uit ‘IJs’. ‘Zand’ is daar het zelfstandig leesbare vervolg op, zo wordt het boek aangekondigd, en in dit geval is het nog waar ook. Toch zou ik aanraden eerst ‘IJs’ te lezen, omdat je anders de clou daarvan al kent en het lezen van de boeken in omgekeerde volgorde geen optie is; tenzij je puur voor D’haenes schrijfstijl gaat, of uit nieuwsgierigheid, maar dan ontbreekt de spanning, die sowieso beperkt aanwezig is.
Terug naar Mats en Sarah: alles wat op Schiermonnikoog gebeurt draait om hen, ze krijgen om en om het woord, Sarah in de ik-vorm, Mats in de derde persoon. Mats is sinds het ‘ongeluk’ in de gletsjer zijn geheugen, zijn verleden, kwijt. Hij meent zich Sarah te herinneren en volgt haar naar Schiermonnikoog. Is zij zijn Sarah, of niet? Zo ja, dan heeft hij een appeltje met haar te schillen. Zijn verleden daagt meer en meer en Mats neemt passende maatregelen.

Goed bedacht, fijn boek om te lezen. Het had spannender gemogen, al is er wel degelijk sprake van psychologische spanning en bleef ik van begin tot eind geboeid. De karakters van Sarah en Mats zijn prima uitgewerkt. De toon die D’haene bezigt verdient niets dan lof.
‘Minpuntje’: het boek is aan de dunne kant. Anderzijds: alles wat erin moet staan, staat erin.
‘Zand’ is als fraaie hardcover uitgegeven, evenals ‘IJs’, maar dan zonder leeslint.
En ik heb me toch een zin om een paar dagen door te brengen op Schiermonnikoog …

Over de auteur:
Koen D’haene, geboren te Wevelgem (Vlaming dus) in 1964, docent Nederlands, auteur van boeken voor kinderen, jongeren en volwassenen