Spel met literaire conventies

De debuutroman van Lisa Halliday werd door The New Yorker bestempeld als een betoverend literair fenomeen. Halliday ontving in 2017 een Whiting Award voor fictie en de vertaling van haar debuutroman Asymmetrie verscheen in Nederland van de hand van Lisette Graswinckel bij Atlas Contact.

Twee verhalen vormen het debuut van Halliday. Alice, een jonge redacteur met schrijfambities krijgt een verhouding met de wereldberoemde, veel oudere, schrijver Ezra Blazer. Het tweede verhaal gaat over de Irakees-Amerikaanse Amar, een econoom die onderweg naar zijn broer in Koerdistan een weekend wordt vastgehouden op Heathrow Airport. De twee verhalen hebben ogenschijnlijk niets met elkaar te maken, maar langzaam brengt Halliday de subtiele connecties aan het licht.

Hoewel het boek gemakkelijk wegleest, is Asymmetrie is geen gemakkelijk te duiden roman. De indeling lijkt op het eerste gezicht niet heel complex; twee van elkaar losstaande verhalen en vervolgens een interview met de auteur die ook in het eerste verhaal een rol speelt. Wie de verhalen los van elkaar leest zou kunnen denken dat het boek geen geheel is, slechts uit drie vervreemdende losse delen bestaat die niets aan elkaar toevoegen.

Maar dat is te gemakkelijk. Hoewel de personages in de eerste twee verhalen, de jonge redacteur en de econoom op weg naar Koerdistan, lijnrecht tegenover elkaar lijken te staan in alle opzichten; oost en west, man en vrouw, hebben ze wellicht meer gemeen dan de lezer in eerste instantie zou kunnen denken. Beiden hebben de ‘goede kansen’ gekregen in het leven en zijn tegelijk afhankelijk van anderen, van hoe anderen hen zien en wat dit met hun positie in en kijk op het leven doet.

Het geheugen, de verbeelding en de verraderlijkheid van beiden spelen in beide verhalen een rol. Vervolgens lijkt Ezra Blazers, de fictieve Nobelprijswinnende auteur, in het laatste deel, dat een interview met hemzelf is, te reflecteren op de roman in delen die daaraan voorafgaat. En ook het beeld van de succesvolle wereldberoemde auteur weet Halliday op het laatste moment weer om te kegelen.

“Maar het was allemaal zo gekunsteld. Gekunsteld en ook tamelijk bemoeizuchtig, want soms moet je je personages gewoon hun gang laten gaan, waarmee ik bedoel, naast elkaar laten bestaan. Als ze elkaars pad kruisen en iets van elkaar kunnen leren, prima. Zo niet, nou, dan is dat ook interessant.”

Halliday speelt met literaire conventies in haar debuut en dat maakt hem interessant, interessanter dan de verhalen van Alice en Amar op zichzelf zijn, interessanter dan het personage Ezra Blazer an sich. Twee verhaallijnen die elkaar op geen enkel moment kruisen en maar heel oppervlakkig, bijna onzichtbaar en impliciet samengebracht worden in het laatste deel dat een afwijkende stijl heeft.

De vele citaten uit andere literaire werken biedt weer mogelijkheid aan een heel andere analyse van deze roman en daarmee heeft Halliday toch een intrigerende roman geschreven. Een boek dat in eerste instantie wellicht niet blijft hangen en ‘vreemd’ aandoet, maar dat na een poosje bezinking en overpeinzing toch zijn negatieve nasmaak overstijgt.