Meer dan 7,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

In gesprek met de Noordzee

Boekenpearls76 17 december 2025
Recensie van:
In gesprek met de Noordzee
Op zoek naar een nieuwe relatie met natuur
Auteur:
Arita Baaijens
Arita Baaijens is ontdekkingsreizigster, schrijfster en fotograaf. Zij is lid van de Royal Geographical Society, de Explorers Club en de Long Riders Guild. Ze heeft ruim 25 woestijnexpedities op haar naam staan. In Mauretanië ontmoette ze de laatste vrouwelijke karavaangidsen, die in de vorige eeuw handelskaravanen door de Sahara begeleidden. In Arita's laatste boek Desert Songs blikt de ontdekkingsreizigster terug op de tochten die zij afgelopen twintig in Egypte en Soedan maakte. De reisboekhandels in Nederland kozen Desert Songs tot Beste reisfotoboek 2008. In september 2013 verscheen The Modern Explorers bij Thames & Hudson, met een hoofdstuk over de woestijnexpedities van Arita Baaijens.
Wijze van lezen:
Recensie-exemplaar paperback van uitgeverij Atlas Contact voor mijn recensie.
Uitgeverij:
Atlas Contact
Genre:
Non-fictie
Cover en flaptekst:
Een levendige haast bruisende cover. Een mooie lucht met pastelachtige tinten. Boven golvend water. Onder de oppervlakte zie ik uitbundig zeeleven. Fascinerend.
De flaptekst is informerend en maakt me nieuwsgierig naar dit verhaal.
De auteursinformatie en foto van de auteur op de tweede binnenflap vind ik een waardevolle toevoeging.
Mooie tekst:
Eigenzinnig, avontuurlijk en poëtisch boek over de vraag of mens en zee elkaar kunnen verstaan. Hoe gaan we naar een toekomst waarin alle levensvormen worden gerespecteerd?
Quote:
Pagina 9:
Beste Noordzee,
De aanhef ‘Beste’ klinkt wat afstandelijk maar ‘lieve’ zit er vandaag niet in. De afgelopen maanden zagen we elkaar best vaak en tijdens die ontmoetingen verklaarde ik mezelf regelmatig voor gek. Vandaar deze brief, die enige samenhang moet brengen in mijn vage gevoelens van onmacht. In mijn enthousiasme was ik ervan uitgegaan dat, als ik maar goed m’n best deed het leven in zee te leren kennen, het dik in orde zou komen met de voorgenomen sollicitatie
bij U. Naïef, zo weet ik na al die tijd niet eens welke aanspreekvorm te gebruiken. Het majesteitelijke U met hoofdletter of tutoyeren we elkaar al? Is de zee vrouwelijk (mijn voorkeur), onzijdig, non-binair of zo veelvoudig onbegrensd dat geen enkel plakkertje voldoet? De onderzeewereld doet niet moeilijk over genderkwesties. Veel schelpen en ook vissoorten zijn hermafrodiet, maar geslachtsverandering is geen
must. Om op onze relatie terug te komen: wie zijn we eigenlijk voor elkaar? De meeste deltabewoners beschouwen de Noordzee als staatsvijand nummer 1 en vergeten voor het gemak dat Nederland zonder
Uw wateren niet eens zou bestaan. U schonk ons welvaart, taal en cultuur, maar een bedankje kan er nooit af. Gelukkig weet ik beter. Maakt dat lotgenoten van ons, of bondgenoten, zijn we in de verte verwant of toch vreemden gebleven?
Er moet me nog iets van het hart over mijn voornemen bij U te solliciteren op de functie ‘Spreker voor al het leven in zee’. We zijn inmiddels een paar maanden verder en eerlijk gezegd betwijfel ik of U wel zit te wachten op een landrot die de zee in bescherming wil nemen tegen uitbuiting en exploitatie. Bovendien zou iedere willekeurige zeiler, surfer, visser, oceanograaf, onderwaterfilmer of eilandbe-
woner een geloofwaardiger kandidaat zijn. Hoewel ik niet aan hun kennis van de zee kan tippen kent mijn curriculum vitae ook een paar pluspunten:
stevige Zeeuwse wortels van vaderskant, twee duikbrevetten, gepassioneerde relatie met kokerwormen en koraalriffen in de Rode Zee, bioloog en ontdekkingsreizigster, grenzeloos nieuwsgierig, en mijn
allerallergrootste troef: als absolute beginner ben
ik gezegend met de frisse blik die de functie vereist.
Deskundigheid zit vernieuwing vaak in de weg
en ik beschouw het als een aanmoediging dat een knappe kop als Carlo Rovelli, autoriteit op het gebied van kwantumgravitatie, pleit voor nieuwsgierige onwetendheid (niet te verwarren met onkunde en domheid). Grote doorbraken staan vaak op het conto van enthousiaste buitenstaanders en onbevangen studenten die nog gekke vragen durven stellen. Niet gehinderd door kennis en aannames over hoe iets hoort te zijn is voor de beginner werkelijk alles denkbaar en mogelijk.
Mijn Zeeuwse oma vertelde me tijdens zomervakanties dat ik op mijn hoede moest zijn, de zee deponeerde weliswaar fraaie geschenken tussen de golfbrekers maar veranderde op onverwachte momenten soms in een lepe waterwolf, onberekenbaar, intelligent en uit op wraak. Dat waren geen loze praatjes.
Op weg naar het strand wees mijn vader de plekken aan waar hele dorpen onder water waren verdwenen.
De laatste keer in 1953, toen de zee zich een weg vrat door dijken naar het weerloze achterland. Terugdenkend aan de zomervakanties in Zeeland voel ik het ebbende trekken aan dunne kinderbeentjes die door kreken op de Kaloot stapten. De kracht waarmee het water kwam opzetten en weer vertrok was ongekend. Hadden mijn ouders minder goed opgelet, dan waren mijn broertje en ik vast een keer naar zee gesleurd.
Huiver voor de Waterwolf verdween op slag toen ik als twintiger mijn hoofd in de Rode Zee 12 stak. Het leek een carnavalsoptocht daar beneden!
Buitenissige zeebewoners uitgedost in fantasiekos-tuums, koraalriffen als opgetuigde praalwagens.
Zeepaardjes, clowneske visjes, zwierige kokerwormen, napoleonvissen die hardgekookte eieren lustten, logge sponzen en barracuda’s met roversogen – ademloos en moeiteloos zweefde ik met de vissen in hun vrolijke paradijs waar alles vanzelf leek te gaan.
Natuurlijk wilde ik blijven. Ik overwoog zelfs een carrièreswitch toen vastgoedontwikkelaars hun oog op de Sinaïkust lieten vallen. Hotels en toerisme voorspelden ellende en als milieubioloog kon ik de schade misschien beperken. Onderwaterleven inventariseren en beschermen, dat was het plan. Een gekmakend doolhof van formaliteiten torpedeerde het voornemen en niet lang daarna nam mijn leven een andere wending.
Ik gaf mijn baan in Nederland op, kocht kamelen en werd ontdekkingsreizigster in de woestijn. De zee verdween uit beeld en in mijn wildste dromen had ik niet kunnen bedenken dat het lot me na vele omzwervingen zou terugvoeren naar U, de Noordzee, vele malen raadselachtiger en moeilijker te doorgronden dan de immens grote woestijn.
Begrijpt U waar ik heen wil? Al drie maanden probeer ik tevergeefs een gesprek met U op gang te brengen. Bent U misschien geschoffeerd door mijn voornemen te solliciteren als Spreker voor het leven in zee en zwijgt U omdat de voorbereidingstijd die ik mezelf gun, een jaar, veel te kort is? Of interesseert de kwestie U gewoon niet?
Ik blijf hoopvol gestemd over de sollicitatie. Een aanmoediging, hoe bescheiden ook, zou zeer welkom zijn.
Bewonderende groet,
Arita Baaijens
Het verhaal:
Het voortdurend knechten van land en zee zit in de Nederlandse genen. Baggeren, rechttrekken wat krom is en windmolenparken uitstrooien over zee; we doen wat ons goeddunkt zonder de zee of het land ooit iets te vragen of te bedanken. Die bazige houding ten opzichte van de natuur heeft Arita Baaijens altijd verbaasd. Op haar reizen ervaarde ze dat in andere culturen de stem van bossen, bergen en rivieren wel serieus wordt genomen. Waarom in Nederland dan niet? In dit boek neemt Baaijens een duik in het diepe en onderzoekt wat meestal over het hoofd wordt gezien. Wat wil het wier? Wat wil de oester? Ze broedt op een plan om de Noordzee bestuurskamers binnen te loodsen waar men uitsluitend over, maar nooit mét de zee praat. Zal ze daarin slagen? En wat vindt de Noordzee van haar plan?
In gesprek met de Noordzee breekt het debat open over onze omgang met natuur en voert je een onbekende wereld binnen waarin taal stroomt, garnalen filosofische problemen oplossen en de zee heel dichtbij komt.
Mijn leesbeleving:
Arita Baaijens schrijft beeldend en bij alles wat zij onderzoekt en beleefd in dit boek voel, ruik, proef, zie en hoor je alles zelf. Je stapt samen met Arita de wereld binnen die alles te maken heeft met hoe wij als mens omgaan met de Noordzee.
Door dit boek te schrijven heeft Arita de Noordzee een waardevolle stem en visualisatie gegeven van hoe ik de Noordzee ervaar in contact met de sollicitant. Mijn perspectief over dit onderwerp is ongelooflijk verrijkt en verdiept.
Dit werd veroorzaakt door de “gesprekken” die de auteur met de zee voerde afgewisseld met ontmoetingen die zij had met een scala aan mensen die elk op hun eigen wijze een connectie voelen met de zee.
Filosofie, poëzie, geschiedenis en wetenschap gaan in dit boek hand in hand. Als lezer krijg je nieuwe inzichten. Meer respect voor Moeder Natuur en alles wat leeft. En dat niet alles naar je hand gezet kan worden zonder consequenties voor dier e milieu. Bewustwording, niet wegkijken maar een actieve houding en wijde verdiepende blik zijn nodig om de toekomst voor de Noordzee te waarborgen voor de toekomst.
Niet lukraak beslissingen nemen in vergaderzalen maar je door experts wijzer te laten maken. Letterlijk en figuurlijk de natuur in. En dan je conclusies trekken en bedenken wat er nodig is. Dat heeft een enorme mindswitch nodig.
Ik heb geleerd om zonder menselijke blik te kijken. Samen met de auteur. Daardoor kon ik na het dichtslaan van dit boek concluderen dat hoe ik de wereld om mij heen bekijk en ervaar ongelooflijk verdiept , verrijkt en groter gemaakt is met leerzame achtergrondfeiten. Ik zie alles nu met een vernieuwde blik.
Ik was altijd al diep onder de indruk van de zee maar ik waardeer alles nu nog meer.
De te scannen QR code achterin het boek vind ik een waardevolle en verrijkende toevoeging op het boek.
Ook de bio’s van de geïnterviewden en de informatie bij de verantwoording vind ik verdiepend en mooi.
Mijn mening:
Ik geef 5 sterren.
Ik sluit af met een tekst op pagina 171:
De Noordzee ontstond 11000 jaar geleden aan het einde van de laatste ijstijd. De zee is van zichzelf en kent geen grenzen, maar op de kaart is haar oppervlakte 575000 vierkante kilometer. De landen grenzend aan de Noordzee claimen elk hun deel. Er is vrijwel geen plekje van de drukbevaren zee waar de mens zich niet mee bemoeit.
Hulde voor Arita Baaijens wat kan zij beeldend en filmisch haar visie en gedachten aan het papier toevertrouwen en op de lezer overbrengen.
Haar tomeloze enthousiasme, gedrevenheid en liefde voor flora en fauna werken aanstekelijk. Ook ik zou graag eens met de Noordzee praten.
Atlas Contact hartelijk dank dat ik dit boek mocht lezen en recenseren. Ik lees en recenseer graag meer boeken van Arita Baaijens.


Reageer op deze recensie

Meer recensies van Boekenpearls76