Het lot van de familie Meijer

Nee, dit is geen bespreking van het beroemde boek van Charles Lewinsky. Dit is het verhaal van de zevenjarige Leo Meijer uit Zwijndrecht, die twee jaar lang met zijn ouders in kamp Westerbork verbleef. Leo is één van de 18.000 joodse kinderen die in de Tweede Wereldoorlog uit Nederland zijn weggevoerd en vermoord.

Op een morgen klinkt al heel vroeg de deurbel bij de familie Meijer. Soldaten nemen vader, moeder en Leo mee naar het stadhuis, waar alle joodse mensen van de stad verzameld zijn. Leo krijgt niet eens de kans om afscheid te nemen van zijn vriendinnetje Jeanne. Met een veewagon worden ze naar de Hollandse Schouwburg gebracht om van daaruit naar kamp Westerbork te vertrekken. Het is allemaal anders dan Leo zich voorgesteld had bij een treinreis, een bezoek aan de schouwburg en een kamp. Wat is dit voor een kamp? Een kale zandvlakte, barakken, slecht eten en wat is het er koud. Er lijken ook steeds mensen van het kamp te verdwijnen. Omdat Leo’s vader apotheker is heeft het gezin meer vrijheden dan de andere kampbewoners. Zo hoeven ze niet in een barak te slapen, maar hebben ze hun eigen kamertje. Ook kan Leo’s vader contact onderhouden met zijn apothekersassistente Nel Stam, die hun regelmatig een pakketje stuurt. Na twee jaar slaat ook bij de familie Meijer het noodlot toe. Als de transportlijsten worden voorgelezen klinken de namen van Herman, Charlotte en Leo Meijer. Net als al die andere mensen, die hen voorgegaan zijn, zal de familie Meijer uit het kamp verdwijnen…

Na de bevrijding keert vader Meijer alleen terug naar huis. Hij wordt opgevangen door Nel, met wie hij na verloop van tijd trouwt en drie kinderen krijgt. Martine Letterie schreef het boek Groeten van Leo in opdracht van kamp Westerbork. Om een zo goed mogelijk beeld van Leo te krijgen sprak de schrijfster met zijn buurmeisje en vriendinnetje Jeanne en met zijn halfbroers en zus. Vader Meijer wist in de oorlog tekeningen en schrijfoefeningen van zijn zoon het kamp uit te smokkelen. Samen met een paar familiefoto’s vormen die de illustraties van het boek.

Het boek is voor kinderen van 8 jaar en ouder. Het verhaal zal hen zeker raken, omdat het door de ogen van een leeftijdsgenootje wordt gezien. De schrijfster gebruikt korte zinnen en weinig moeilijke woorden. De woorden die onbekend zijn, zoals transport en onderduikers, worden in de tekst uitgelegd. Van de gele ster (met de griezelige letters), waar buurmeisje Jeanne zo vreemd van opkeek toen Leo die op zijn jas had, staat een foto afgedrukt. Hoewel alle ellende van de oorlog aan bod komt, is het verhaal niet gruwelijk om te lezen. De schrijfster neemt de leeftijd van haar lezers goed in acht. Omdat het één van de weinige oorlogsboeken voor jonge kinderen is, hoort het boek in elke schoolbibliotheek thuis. Het is een goede aanvulling bij de geschiedenisles van WOII. Wel moeten de kinderen eerst wat kennis hebben over de oorlog voordat zij met het lezen van het boek beginnen. Op de website van kamp Westerbork staat dat er een lespakket over het boek ontwikkeld wordt. Het is jammer dat dit pakket in april/mei dit jaar, toen Nederland 70 jaar bevrijding vierde, nog niet beschikbaar was. (Het lespakket is vanaf september 2015 verkrijgbaar, red.)

Het lied ‘Leo Meijer’ gezongen door Nick Teunissen tijdens dodenherdenking 2015.

In het gemeentehuis van Zwijndrecht was, in 2013, een tentoonstelling te zien over het boek. TV Rijnmond maakte dit filmpje.