Lévitan

In januari nam ik me voor om alle boeken van Pam Jenoff te lezen dit jaar. 'Het verraad van Parijs' vind ik tot nu toe het interessantst. In dit boek vertelt Jenoff het verhaal van het Franse warenhuis Lévitan, die tijdens de oorlogsjaren een dependance was van deportatiekamp Drancy.

Het is 1953 als de Engelse Louise tijdens haar werk in een tweedehandswinkel een ketting aantreft in een oude doos van Lévitan. Haar gedachten gaan terug naar de oorlogsjaren, toen ze als vrijwilligster bij het Rode Kruis werkte. Louise deelde met haar vriendin Franny in diverse kampen voedselpakketten uit aan gevangenen. Ze was er getuige van dat Franny precies dezelfde ketting aanpakte van een Franse gevangene. Vlak na deze gebeurtenis werd Franny vermoord en was de ketting spoorloos verdwenen. Werd Franny vermoord om deze ketting? Verborg de ketting misschien belangrijke informatie? Van wie was hij en aan wie moest Franny hem bezorgen? Louise besluit op onderzoek uit te gaan en vertrekt naar Parijs.

De Frans- Joodse Helaine is nog maar net getrouwd met Gabriel als de oorlog uitbreekt. Gabriel speelt cello in een bekend Frans orkest. Samen met enkele andere musici wordt hij gedwongen om in Duitsland op tournee te gaan. Snel na zijn vertrek wordt Helaine opgepakt en te werk gesteld in Lévian. Gabriel komt in een werkkamp terecht. In het kamp overhandigt hij een vrijwilligster van het Rode Kruis, een ketting.

Het warenhuis droeg de naam van de oorspronkelijke Joodse eigenaar Wolff Lévitan. Heel bijzonder dat de nazi’s de naam van het warenhuis niet veranderd hebben toen ze het in gebruik namen. Het warenhuis werd in juli 1941 geliquideerd, waarbij de voorraad voor een koopje aan Duitse bezetters werd verkocht. Na enige tijd leeg te hebben gestaan, besloten de Nazi’s het in 1943 te heropenen. Het warenhuis werd een dependance van doorgangskamp Drancy.

Nadat de Parijse Joden uit hun huizen werden opgehaald, kwamen Parijse verhuisbedrijven langs om de woningen leeg te halen. De spullen werden overgebracht naar het warenhuis. Nadat Joodse gevangenen de spullen hadden schoongemaakt, gerepareerd en gesorteerd, kregen ze een plekje in de winkel. Het warenhuis was gesloten voor Parijse burgers, alleen nazi’s kregen de mogelijkheid er spullen te kopen. Het kon gebeuren dat de gevangenen hun eigen spullen onder handen kregen. In het warenhuis werden ongeveer 800 dwangarbeiders te werk gesteld. Ondanks dat ze het een stuk beter hadden dan in Drancy of andere kampen, waren de omstandigheden slecht.

Ik heb het boek met belangstelling gelezen. Vooral de informatie over het warenhuis sprak me aan. Ik heb al heel veel oorlogsboeken gelezen en telkens ontdek ik toch weer (voor mij dan) nieuwe informatie. Over dit warenhuis was mij tot nu toe nog niets bekend. Jenoff heeft een fijne schrijfstijl. Er gebeurde in dit boek, maar ook in haar voorgaande boeken, wel regelmatig wat toevalligheden. Maar ik denk dat dit ook wel mag in romans. Het verhaal werd er wel wat fijner door. Louise en Helaine maakten beide een ontwikkeling door tijdens de oorlog. Van jonge en een beetje naïeve meisjes ontpopten ze zich tot twee dappere vrouwen. Wat ik erg mooi vond, was dat Jenoff in dit verhaal duidelijk benadrukt dat de oorlog, ondanks 8 jaar vrede, bij alle hoofdpersonen nog lang niet voorbij is. Een van de verraders moet zelfs in 1953 nog steeds moeite doen om de schijn op te houden en informatie verbergen. Helaine gaat nog steeds gebukt onder de gruwelen die ze meegemaakt heeft. Ook Louise wordt nog dagelijks herinnerd aan het verlies van haar vriendin en kan pas weer haar rust vinden als ontdekt wat haar vriendin overkomen is.