Kunstmatig, maar niet intelligent

Normaal gesproken wacht ik met het schrijven van een recensie van een leesclubboek totdat de discussie voorbij is, omdat die uitwisseling van ervaringen vaak op een positieve wijze bijdraagt aan mijn appreciatie van het boek. In dit specifieke geval betwijfel ik of dat gaat gebeuren, omdat er teveel mis is met dit boek van McEwan.

Ten eerste begrijp ik niet waarom McEwan ervoor gekozen heeft om dit verhaal - met een androïde als hoofdpersoon - te situeren in het Engeland van Thatcher. Als je de ontwikkelingen op het gebied van internet, big data, algoritmes, kunstmatige intelligentie en robots een beetje hebt gevold, dan kan Adam niet bestaan zoals hij in het leven is geroepen door McEwan. Of Turing in leven was gebleven of niet... ik geloofde er geen moment in, alleen al omdat alle (commerciële) 'tussenvormen' van Adam (of Eve) totaal ontbreken, waardoor alles wat 'we' (mensen, samenleving) daardoor en -mee hebben meegemaakt en geleerd totaal ontbreekt, net zoals de - voor een Adam - benodigde infrastructuur.
Ten tweede is het achtergrondverhaal, de politieke situatie van de UK, 'clunky', niet bijster origineel, laat staan interessant. Niets van wat er gebeurt heeft invloed op het verhaal van Charlie, Adam en Miranda, behalve helemaal op het eind als Charlie en Adam verstrikt raken in een demonstratie. Via, met de haren erbij gesleurde, uitweidingen worden de gebeurtenissen vanaf het verlies van de Falklands duidelijk gemaakt, maar het lijken lange tijd twee parallelle verhalen die volstrekt los staan van elkaar.

Maar het ergste van alles is dat de driehoeksrelatie tussen de flierefluitende Charlie, de ongelukkige want zich schuldig voelende Miranda, die ook nog eens is opgezadeld met een ongelikte, zieke beer als vader, en de 'recht in de leer zijnde' Kantiaanse Adam, nooit tot leven komt, waardoor de vraag 'wat een mens tot een mens' - wat mij betreft - niet gesteld wordt. Adam verliefd, bewust, rechtschapen, ethisch? Mwah. Charlie verliefd, jaloers, bezorgd, berooid, tit for tatter? Mwah. Miranda bang, schuldig, verliefd, boos, teleurgesteld, emotioneel? Mwah. En dan heb ik het nog niet eens over het verhaallijntje met Mark...

Ik heb niets onderstreept, geen ezelsoren gemaakt, geen plakkers geplakt of op enig andere wijze een zin, woord of passage geoormerkt in dit boek. Dat is een veeg teken, want dat betekent dat er niets in stond dat me verbaasde, boos maakte, tot nadenken stemde, liet lachen, of huilen, of op welke andere manier dan ook ervoor zou zorgen dat dit boek me bij zou blijven.

Volgende keer beter, Ian McEwan?!

Geluisterd (Engelstalig) en in het Nederlands gelezen ihkv de Leesclub Machines zoals ik