Verdrietig relaas

1966

“Selma wierp een nerveuze blik op de wachtenden onder aan de vliegtuigtrap”, zo begint het boek. En je legt het niet meer weg totdat je de laatste zin hebt gelezen “-ze klonk precies als Selma”.

Vanaf het volgende hoofdstuk bestrijkt de vertelde tijd de jaren vanaf 1957 tot en met 1976. Het beschrijft het dagelijkse leven van een Nederlandse vrouw, Selma, getrouwd met een Chinese man en daardoor Chinees burger geworden, want Nederland trok in die tijd het paspoort in als je met een Chinees trouwde. In het begin gaat alles goed, totdat het China onder Mao steeds drastischer veranderd. Steeds meer gesloten wordt en het er steeds moeilijker wordt om er te overleven voor iedereen die om wat voor reden dan ook meer elitair (buitenlands, intellectueel) is dan de ander.

Carolijn Visser heeft dit verhaal bij elkaar gepuzzeld aan de hand van foto's en brieven die Selma naar Nederland naar haar familie schreef en naar vrienden die in andere Europese landen woonden. Brieven die, vanwege de censuur, vaak met vertrekkende mensen werden meegegeven, omdat ze dan iets openhartiger kon schrijven of om goederen kon vragen en instructies kon geven aan haar vader waar die dan de noodzakelijke spullen veilig heen kon sturen.

Altijd moest ze alert zijn. Ieder woord moest gewogen. En dat werd gaandeweg steeds erger en gevaarlijker.

Het verhaal levert een inkijk in het zeer gesloten China tijdens de sprong voorwaarts.

De Grote Sprong Voorwaarts was een campagne van de Communistische Partij van China (CPC) die duurde van 1958 tot en met 1961. Mao Zedong wilde met de campagne zorgen voor een snelle transformatie van China van een agrarische economie naar een industriële maatschappij. De Grote Sprong Voorwaarts leidde tot een hongersnood met tientallen miljoenen dodelijke slachtoffers (bron: Wikipedia).


Ze verhaalt over de Culturele Revolutie waarbij de Rode Gardisten de dienst uit maakten met nog eens vele doden tot gevolg.

De Grote Proletarische Revolutie was een revolutionaire campagne die plaatsvond in de Volksrepubliek China van 1966 tot 1976. De revolutie werd in gang gezet door Mao Zedong – de toenmalige voorzitter van de Communistische Partij van China – om zijn tegenstanders hardhandig uit te schakelen. Hiermee verkreeg Mao Zedong zijn positie van absolute macht terug. Mao had deze positie verloren ten gevolge van de mislukking van de Grote Sprong Voorwaarts (bron: Wikipedia).

Dit liet ook het gezin van Selma niet ongemoeid. De gevolgen waren desastreus.

De kinderen van Selma hadden aanvankelijk een redelijk rustig leven alhoewel met name haar dochter Greta er wel onder gebukt ging dat ze van gemengd bloed was en haar zoon Dop al jong leerde dat het heel praktisch was als je er voor zorgde dat je niet opviel.

Je ziet later in het boek het plattelands China van toen ook door de ogen van de kinderen, wat boeiende inkijken oplevert in het boeren leven in die tijd. Armoe troef. De mensen hebben helemaal niets.

Carolijn Visser schrijft met een observerende blik. Ze laat het aan de lezer over om de emotie erin te leggen.