Doodsangst op het water

De kabouterman is de debuutthriller van de Nederlander Jaap Kooistra (1946). Eerder verscheen van hem al de roman Melodie van een eiland. Opvallend is dat in beide boeken muziek een aanzienlijke rol speelt. Wie de loopbaan van de auteur bekijkt, zal zich hier niet over verbazen. Kooistra was niet alleen veertig jaar lang docent/directeur in het voortgezet onderwijs, hij was ook actief als dichter, schilder, toneelschrijver en... musicus.

Kooistra neemt ons mee het water op. Het IJsselmeer, de Waddenzee en een aantal kleinere meren en riviertjes spelen een rol. Als we op de auteursfoto mogen afgaan, brengt de bedenker van De kabouterman zelf heel wat vrije uurtjes op het water door en wilde hij zijn passie een rol laten spelen in zijn boek. Bijgevolg heel wat terminologie over havens, boten en de edele kunst van het zeilen, te veel van het goede wordt het echter nergens.

De kabouterman is opgedeeld in drie duidelijk afgebakende delen. Allereerst bevinden we ons op Terschelling, waar tijdens Oerol (een tiendaags festival op het eiland) een jonge vrouw verdwijnt. Haar beste vriendin Nora is rechercheur, maar tijdelijk op non-actief gesteld. Het mag niet verbazen dat zij zich toch met de zaak zal bemoeien. Daarna neemt de auteur ons mee naar Curaçao, waar een maand eerder een gelijkaardige verdwijning plaatsvond. De moorden worden aan elkaar gekoppeld wanneer blijkt dat op beide plaatsen delict een identieke handtekening nagelaten werd. Ook hier duikt de buiten dienst gestelde Nora op, haar baas zou van minder gefrustreerd raken. In het derde en laatste deel zitten we weer in Nederland, meer bepaald in Amsterdam. Dit keer wordt de lezer niet meteen met een verdwijning geconfronteerd, maar met een alleenstaande moeder, die zich bedreigd voelt en bescherming zoekt voor haar zoontje.

De aanwezigheid van Nora op Curaçao was een beetje onverwacht, maar zij linkt wel de beide eerste delen aan elkaar. Als je aan het derde deel begint, lijk je plots een heel ander boek te lezen. De toon is anders, vlotter ook. Dat neemt niet weg dat je je honderd bladzijden lang afvraagt wanneer het eigenlijke verhaal verdergaat. Als lezer weet je min of meer waar je de samenhang tussen de drie delen van het boek moet zoeken, de rechercheurs tasten echter lang compleet in het duister.

De kabouterman komt een tijdlang vrij afstandelijk over. Er duiken nogal eens te lange, gekunstelde zinnen op. Daar zou je als lezer graag doorheen prikken, ware het niet dat het verhaal regelmatig ook onderbroken wordt door weinig ter zake doende uitweidingen. Zo gaan we plots bladzijdenlang aan sightseeing doen op Curaçao en wordt een spannende achtervolging onderbroken voor een paar weetjes over een heuvel die ooit dienst deed als fosfaatmijn. Het einde van het boek stelt niet teleur, spanning alom en een spetterende ontknoping!

De belangrijkste karakters in het boek zijn vrij goed uitgewerkt, hun goede en minder goede kanten komen duidelijk naar voren. Doorheen het boek ook genoeg emotie, zo is de angst van moeder Anouk bijna tastbaar. Rechercheur Nora kunnen we als hoofdpersonage bestempelen, maar echt sympathiek komt ze niet over, daarvoor roepen haar gedrag en de beslissingen die ze neemt te veel vragen op. De belevenissen op Curaçao hebben haar echter aan het denken gezet, dus in een eventueel vervolg op deze debuutthriller tapt ze waarschijnlijk uit een ander vaatje.

De kabouterman is een goed opgezet debuut, met interessante verhaallijnen en bijzonder locaties, dat echter iets gestroomlijnder had gekund. Boeiend genoeg evenwel om uit te kijken naar meer thrillerwerk van Jaap Kooistra.