IJzige en ingewikkelde roman, op zoek naar warmte

Ze heet Imma Ávalos Marquès (1982), de Spaanse - of beter nog: Catalaanse - auteur, die tevens beeldend kunstenaar en videomaker is. Ze koos evenwel voor Alicia Kopf als ‘artiestennaam’. Haar debuutroman Een broer van ijs werd in Spanje bekroond met verschillende prijzen. Mooi vertaald uit het Catalaans door Irene van de Mheen.

Een excentriek boek, waarin Kopf in fraai proza een compendium neerschrijft over de poolexpedities. Ze schetst de geschiedenis van de exploraties van de Noord- en de Zuidpool, voorzien van adequate illustraties. Tevens verdiept ze zich in een queeste over zichzelf – als in een kruistocht - op zoek naar haar eigen identiteit. Een autobiografische weergave van haar jeugdjaren en van haar familie, waarbij de focus wordt gelegd op haar broer die lijdt aan een ernstige vorm van autisme. Een stukje poolgeschiedenis wordt gemixt met het intieme dagboek van het hoofdpersonage dat inderdaad Alicia Kopf heet. Heel onverholen vertelt ze over haar jonge jaren en de weerslag hiervan op haar volwassen leven.

“Mijn broer is een man die vastzit in het ijs. Hij ziet ons door het ijs heen. Hij is er en hij is er niet. Of preciezer gezegd, in zijn binnenste zit een kier die zich soms met ijs vult. De perioden dat zijn gelaatstrekken uitgesproken zijn, is hij duidelijk aanwezig. Soms duikt hij onder. Hij kan met zijn gedachten op tienduizend meter hoogte zitten (hij kijkt graag naar vliegtuigen) of op tienduizend meter diepte, in perioden dat het ijs dikker is.”

Een debuut dat is opgebouwd door een ingewikkelde constructie, die aanvankelijk zorgt voor verwarring. Dit maakt de roman echter wel intrigerend. Je moet evenzeer bij de les blijven en vooral niet wegzakken in het moeras van details. Heel veel feiten en gebeurtenissen worden opvallend uitvoerig behandeld; soms verliest de auteur zichzelf in niemendalletjes. Ze is echt gebiologeerd door ijs en sneeuw, door de twee poolgebieden en de ontdekking ervan. Haar fascinaties dienen dan ook als uithangbord van haar verhaal, opgevuld met een reisverslag naar IJsland en verder vervolledigd door essays over kunst en artiesten. IJs betekent hier eveneens een vaak weerkerende metafoor, die echt centraal staat als de schrijfster het heeft over haar familie en autistische broer. De bijzondere roman prikkelt je zintuigen; je identificeert je uiteindelijk toch met het hoofdpersonage. 

Een broer in het ijs is een ijzige en ingewikkelde roman, waarin Alicia Kopf – en de lezer - op zoek gaat naar een beetje warmte. Een sterke potpourri die de meest extraordinaire sferen oproept.