Gewapend tegen kwelgeesten en hun kunstgrepen

In Omringd door psychopaten bouwt Thomas Erikson (1965) verder op zijn vorige non-fictie boek, Omringd door idioten. Dit keer focust hij op het herkennen van bedreigende manipulatoren in onze omgeving.

De Zweedse gedragsdeskundige, coach en auteur heeft eveneens een aantal goed ontvangen thrillers op zijn naam staan. Hij geeft lezingen voor verschillende organisaties en grote bedrijven.

Erikson schenkt uitvoerig aandacht aan het DISC-systeem (dit staat voor: Dominant, Invloed, Stabiel en Consciëntieus). De voormalige Amerikaanse psycholoog William Moulton Marston heeft hiermee een kwartet aan verschillende persoonlijkheidsmodellen uitgewerkt. Het stelsel is gebaseerd op vier kleuren die telkens een groep mensen vertegenwoordigen. Na de DISC-test behoor je tot het rode, gele, groene of blauwe type. Op zoek naar jezelf, dus. 

De anonieme protagonisten van Omringd door psychopaten – we beseffen niet eens hoeveel er rondlopen op deze aardbol - zijn echte psychopaten. Zij vallen onder geen enkele van de hierboven genoemde kleuren; zij houden geen rekening met wetten, gedragsregels en personen.

“Als je mijn vorige boek al hebt gelezen en het systeem voor honderd procent meent te kennen: hou vol. Vergeet niet dat herhaling de moeder van alle kennis is.”

Geen ingewikkelde taal, die is eerder eenvoudig en vooral bevattelijk. Eerst de theorie, pas later de praktijk. De droge materie van de wetenschappelijke thema’s vult de schrijver kwistig aan met gerichte voorbeelden. Op deze manier steekt de lezer heel wat op over het fenomeen psychopaat. Intrigerend en leerzaam tegelijk.

Tevens kom je tot de bizarre vaststelling dat misschien een van je buren geestelijk gestoord kan zijn. Of ontdek je ergens zwakke, duistere eigenschappen in je brein. Losjesweg verklaart Thomas Erikson zelfs de meest complexe theorieën. Een portie humor op het juiste moment is de ultieme slok op de aangename leesborrel. Helaas komt hij bij momenten schoolmeesterachtig over; tevens vervalt hij in oeverloze hernemingen. Te pas en te onpas refereert hij naar Omringd door idioten.

“Ze bezitten een eigenaardige, fascinerende kracht, en soms is de psychopaat zelfs de held van het verhaal. Neem bijvoorbeeld Dexter Morgan, de hoofdpersoon van de tv-serie Dexter, die maar liefst acht seizoenen liep.”

De link is snel gelegd; kundig en geslepen als hij is, verwijst Erikson naar spannende reeksen op televisie. Hierdoor trekt hij alsnog – bijna aan het eind welteverstaan - de thrillerliefhebbers mee in zijn uitvoerige betoog.

Het is een jammerlijk feit dat er nog steeds geen doeltreffend medicijn bestaat tegen psychopathie. Wie vertrouw je nog, na een persoonlijke interpretatie van het ruim driehonderd (fraai verzorgde) pagina’s tellende werk? Omringd door psychopaten, naar het Nederlands vertaald door Tineke Jorissen-Wedzinga en Sophie Kuiper, wapent je tegen kwelgeesten en hun kunstgrepen.