Ai, ai, Caramba!

Voor het schrijven van haar roman ‘American Dirt’, ontving de Amerikaanse Jeanine Cummins een vet voorschot. Als extra slok op de ‘verkoopborrel’ volgde nog een bijzonder scherpe polemiek; waarbij de beschuldigingen aan haar adres niet van de poes waren. Het boek was toen nog niet verschenen.
Het eindresultaat van haar noeste arbeid kan best wel tellen: een mega-bestseller. Missie uitermate geslaagd dus. ‘Wie omkijkt’, de Nederlandstalige versie, is de verdienste van de vertalers Carola van der Kruk-de Boer en Annet Niewold-de Boer.

Mexico vormt het decor voor een intrigerend verhaal, met de moedige Lydia en haar intelligente zoontje Luca in een glansrol. Na een verschrikkelijke aanslag door een drugskartel blijft er - met uitzondering van Luca – niemand van haar familie meer over. Zonder aarzelen nemen de getormenteerde moeder en haar telg de benen, op zoek naar een nieuwe thuis. In de hoop op een beter leven, reizen de twee vluchtelingen naar het einddoel: ‘El norte’, de Verenigde Staten van Amerika. Het wordt een levensgevaarlijke expeditie. Opgeven is geen optie; hardnekkig volhouden is de opdracht.

‘Ze steekt haar hand door het hek en wiebelt met haar vingers. Die zijn nu in el norte. Dan spuugt ze door het hek. Nu heeft tenminste iets van haar Amerikaanse grond bereikt.’

In de eerste zin vliegen de kogels al rondom je oren. De toon is meteen goed gezet; de spanning laait hoog op. Wat volgt is een degelijk geconstrueerd reisverhaal, waarin het onheil constant op de loer ligt. Ermee kappen is geen optie voor de protagonisten.
Kundig weet de auteur haar lezers te blijven boeien; zelfs tot en met het dankwoord. Aanvankelijk kan het veelvuldige gebruik van Spaans-Mexicaanse woorden en uitdrukkingen een ietwat storend element zijn; uiteindelijk raak je hier aan gewend. Het komt de sfeerschepping ten goede.

‘Ze moet een manier vinden om haar wanhoop nog een poosje voor zich uit te schuiven. Op dit moment is Luca’s veiligheid het enige wat telt. Luca. Hij is nog steeds in gevaar.’

Jeanine Cummins is in geen geval over een nacht ijs gegaan. Gedurende vier jaar heeft ze intensief onderzoek gedaan; ook in Mexico. Hiermee weet ze alle bakken kritiek aan haar adres keurig af te slaan.
Naarmate het boek vordert, zwakt de snelheid af en wijkt de schrijfster van haar essentiële plotlijn af. Een voor deze lezer groot minpunt: de belangrijkste personages zijn niet echt grondig zijn uitgediept. Toch is deze toegankelijk neergeschreven roman het lezen meer dan waard. Ongetwijfeld blijft de inhoud van ‘Wie omkijkt’ achteraf nazinderen bij heel wat personen.
Ai ai, Caramba!