Een bijzonder en mooi debuut

Het is 1913 wanneer Flora Hedwiga Herzog hoofdtuinierster wordt bij de vooraanstaande Joodse familie Clarenburg op hun landgoed in Hamburg-Blankenese. Flora, die zelf liever Hedda wordt genoemd, stamt uit een tuindersfamilie uit het zuiden van Duitsland. Het is vrij uitzonderlijk in die tijd dat er een vrouwelijke hoofdtuinierster is, maar voor met name Ludwig, bankier en hoofd van de familie Clarenburg, is dat geen enkel probleem, hij juicht het eerder toe.

Hedda gaat leiding geven aan een grote groep mannelijke tuinders die haar verschijning wel bijzonder vinden, maar het vrij gemakkelijk accepteren. Al snel voelt Hedda zich thuis op het landgoed waar ze haar eigen huisje heeft en kan ze zich volledig weiden aan de inrichting van de tuinen. Veilig weg van alle moeilijke tijden die nog gaan komen.

Na de verliezen van de Eerste Wereldoorlog ervaren Hedda en de familie het opkomende antisemitisme in Duitsland in het interbellum. Hoewel niet gemakkelijk, is het landgoed met zijn tuinen een vrij rustig toevluchtsoord en waant iedereen zich lang veilig. Wanneer de dreiging uiteindelijk toch te dichtbij komt, moet Hedda een beslissing nemen of ze haar geliefde tuinen zal verlaten voor een veiliger heenkomen.

In haar debuutroman Een tuin aan de Elbe dompelt schrijver Marion Lagoda je onder in mooie, gedetailleerde en beeldende beschrijvingen van alles wat met tuinen en bloemen te maken heeft. Haar ervaring als journalist gespecialiseerd in natuur en tuinen gebruikt ze ruimschoots. Sylvia Wevers is verantwoordelijk voor de vertaling uit het Duits.

'Een slanke schoonheid op dertig centimeter hoge stelen , met drie roze rood getinte buitenste bloemblaadjes en verder spierwit, maar met binnenin een paarse vlek aan de basis en bijna zwarte meeldraden.'

Het verhaal leest makkelijk en heeft een fijne traagheid en een prettig ritme. Soms neemt het verhaal een grote vlucht om dan weer in te zoemen op het detail. Een enkele keer lijkt de schrijver iets uit de bocht te vliegen wanneer het beschrijven van een romance wel heel zoetsappig wordt. Ook zijn de bewoners en werknemers van het landgoed wel heel tolerant en vooruitstrevend voor die tijd. Overspel en biseksualiteit worden niet als bijzonder gezien en er wordt nauwelijks een woord aan vuil gemaakt, waardoor het verhaal op dat punt wat ongeloofwaardiger wordt. Mooi is weer de briefwisseling tussen Hedda en haar Duitse vriendin die naar Engeland is verhuisd. Op deze manier leer je haar beter kennen en krijgt haar karakter meer diepgang.

Een tuin aan de Elbe is, zo blijkt uit het nawoord van de schrijver, los gebaseerd op het levensverhaal van Else Hoffa, die hoofdtuinierster was bij de familie Warburg in Hamburg-Blankenese. Ook één van de andere personages is voor een deel gebaseerd op het verhaal van Wilfrid Israël, de warenhuiseigenaar uit Berlijn. Dit gegeven en de stukken Duitse geschiedenis van tussen de twee wereldoorlogen geven het boek extra inhoud. Het is jammer dat het einde van het verhaal iets te gemaakt is, met veel toevalligheden en ook de opgebouwde spanning ineens is verdwenen. Ondanks dat is Lagoda er in geslaagd een bijzonder en mooi debuut te schrijven.