Lezersrecensie
Enorme vertelkracht
Je hebt boeken waarbij je het gevoel krijgt dat je samen op stap bent met het hoofdpersonage. Zo wandel je in Minjan samen met Margot Vanderstraeten door de straten van Antwerpen, je neemt de rituelen rond de sjabbes tegelijk met haar waar, je verwatert bij de heerlijke koosjere gerechten die ze in haar boek beschrijft. Het is niet veel auteurs gegeven om zo levensecht en authentiek te schrijven. Vanderstraeten doet daar bovendien nog een schepje bovenop: bij haar heb je het gevoel dat je met een levenswijze vriendin op stap bent, een innemende persoon die met een gezonde portie nieuwsgierigheid en zelfreflectie de ontmoetingen met de joodse gemeenschap uit haar stad opzoekt en er zichzelf en anderen mee verrijkt.
Na het succes van haar boek Mazzel tov, waarin ze op een meeslepende manier vertelt over haar ervaringen als huiswerkhulp bij een joods-orthodox gezin, krijgt Vanderstraeten veel reacties, zowel van binnen als buiten de joodse gemeenschap. Het boek zorgt voor nieuwe ontmoetingen en kansen: met sommige mensen bouwt ze een diepere band op, bij anderen blijft het contact beperkt tot een enkel gesprek. Uiteindelijk kiest Vanderstraeten ervoor om een nieuw boek te schrijven, Minjan, een boek waarin ze dieper ingaat op die ontmoetingen.
Minjan bestaat uit drie delen. Het eerste deel is opgebouwd rond de vernissage van de tentoonstelling Buren 2018, een samenwerking tussen Vanderstraeten en Dan Zollman, de joodse fotograaf achter de cover van Mazzel tov én Minjan. De vernissage is een feestelijk moment en de catering wordt verzorgd door Hoffy’s, het bekende joodse restaurant in Antwerpen. Op deze pagina’s spreekt vooral puurheid, bewondering, maar ook verwondering van Vanderstraetens kant omdat ze merkt dat ze al zoveel weet maar tegelijk nog zo weinig weet over de joodse gemeenschap uit haar stad. Het tweede deel concentreert zich op een lezing die Vanderstraeten geeft en de specifieke ontmoeting die daaruit voortvloeit. Esther, een enigmatische figuur, wandelt het leven van Vanderstraeten in en uit, spelt haar geregeld de les, maar komt daarna weer poeslief over. Ergens kan je niet anders dan sympathie voelen voor deze vrouw die haar hele leven gewijd heeft aan het naleven van de joodse wetten, hoewel, het moet worden gezegd, ze soms bijzonder bot overkomt. Het derde deel van het boek ligt nog heel vers in het geheugen en gaat over de lockdown, iets wat door iedereen en dus ook door de joodse gemeenschap als dramatisch werd ervaren. Bepaalde regels van de lockdown druisten in tegen wat de joodse gemeenschap zo eigen maakt. Zo moeten bepaalde gebeden bijvoorbeeld in een groep van minimum 10 personen (minjan) worden gereciteerd, anders zijn ze niet geldig. Tijdens een lockdown was het verboden om met zoveel mensen samen te komen, dus werd er naar alternatieven gezocht die door de buitenwereld niet altijd geapprecieerd werden. Ook was er het probleem van het afstandsonderwijs: bij de chassidische joden is het niet gebruikelijk om thuis over een computer te beschikken, waardoor digitaal onderwijs bij deze groep leerlingen niet mogelijk was. Het laatste deel van het boek komt ook extra persoonlijk over, aangezien Vanderstraeten erin beschrijft hoe haar man gediagnosticeerd werd met kanker en een zware behandeling moest ondergaan.
Vanderstraeten heeft een enorme vertelkracht en dat resulteert in een prachtig en prettig leesbaar boek. Op vrijwel elke pagina kun je als niet-joodse lezer iets nieuws leren over de joodse gemeenschap, in het bijzonder over de chassidische joden. Tegelijk krijg je niet het gevoel dat je een overdosis aan informatie krijgt of dat je een informatief boek aan het lezen bent. Vanderstraeten beschrijft op een naturelle en gezapige manier het leven zoals het is wanneer je als niet-joodse in contact staat met praktiserende joden, wat voor een verrijking dit biedt en ook tot welke misverstanden en eventuele conflicten dit kan leiden. Bovendien is dit boek ook een waardevol tijdsdocument, een uniek inzicht in de joodse gemeenschap ten tijde van corona.
Het enige minpunt is dat dit boek zo snel uit was. Wat had ik graag nog meer gelezen over Margot, Martinus, Dan, Mosje, Esther, Leah… Aan het einde van het boek heb je echt het gevoel dat je alle personen in je hart hebt gesloten en je kunt niet wachten om weer meer over hen te lezen.
Na het succes van haar boek Mazzel tov, waarin ze op een meeslepende manier vertelt over haar ervaringen als huiswerkhulp bij een joods-orthodox gezin, krijgt Vanderstraeten veel reacties, zowel van binnen als buiten de joodse gemeenschap. Het boek zorgt voor nieuwe ontmoetingen en kansen: met sommige mensen bouwt ze een diepere band op, bij anderen blijft het contact beperkt tot een enkel gesprek. Uiteindelijk kiest Vanderstraeten ervoor om een nieuw boek te schrijven, Minjan, een boek waarin ze dieper ingaat op die ontmoetingen.
Minjan bestaat uit drie delen. Het eerste deel is opgebouwd rond de vernissage van de tentoonstelling Buren 2018, een samenwerking tussen Vanderstraeten en Dan Zollman, de joodse fotograaf achter de cover van Mazzel tov én Minjan. De vernissage is een feestelijk moment en de catering wordt verzorgd door Hoffy’s, het bekende joodse restaurant in Antwerpen. Op deze pagina’s spreekt vooral puurheid, bewondering, maar ook verwondering van Vanderstraetens kant omdat ze merkt dat ze al zoveel weet maar tegelijk nog zo weinig weet over de joodse gemeenschap uit haar stad. Het tweede deel concentreert zich op een lezing die Vanderstraeten geeft en de specifieke ontmoeting die daaruit voortvloeit. Esther, een enigmatische figuur, wandelt het leven van Vanderstraeten in en uit, spelt haar geregeld de les, maar komt daarna weer poeslief over. Ergens kan je niet anders dan sympathie voelen voor deze vrouw die haar hele leven gewijd heeft aan het naleven van de joodse wetten, hoewel, het moet worden gezegd, ze soms bijzonder bot overkomt. Het derde deel van het boek ligt nog heel vers in het geheugen en gaat over de lockdown, iets wat door iedereen en dus ook door de joodse gemeenschap als dramatisch werd ervaren. Bepaalde regels van de lockdown druisten in tegen wat de joodse gemeenschap zo eigen maakt. Zo moeten bepaalde gebeden bijvoorbeeld in een groep van minimum 10 personen (minjan) worden gereciteerd, anders zijn ze niet geldig. Tijdens een lockdown was het verboden om met zoveel mensen samen te komen, dus werd er naar alternatieven gezocht die door de buitenwereld niet altijd geapprecieerd werden. Ook was er het probleem van het afstandsonderwijs: bij de chassidische joden is het niet gebruikelijk om thuis over een computer te beschikken, waardoor digitaal onderwijs bij deze groep leerlingen niet mogelijk was. Het laatste deel van het boek komt ook extra persoonlijk over, aangezien Vanderstraeten erin beschrijft hoe haar man gediagnosticeerd werd met kanker en een zware behandeling moest ondergaan.
Vanderstraeten heeft een enorme vertelkracht en dat resulteert in een prachtig en prettig leesbaar boek. Op vrijwel elke pagina kun je als niet-joodse lezer iets nieuws leren over de joodse gemeenschap, in het bijzonder over de chassidische joden. Tegelijk krijg je niet het gevoel dat je een overdosis aan informatie krijgt of dat je een informatief boek aan het lezen bent. Vanderstraeten beschrijft op een naturelle en gezapige manier het leven zoals het is wanneer je als niet-joodse in contact staat met praktiserende joden, wat voor een verrijking dit biedt en ook tot welke misverstanden en eventuele conflicten dit kan leiden. Bovendien is dit boek ook een waardevol tijdsdocument, een uniek inzicht in de joodse gemeenschap ten tijde van corona.
Het enige minpunt is dat dit boek zo snel uit was. Wat had ik graag nog meer gelezen over Margot, Martinus, Dan, Mosje, Esther, Leah… Aan het einde van het boek heb je echt het gevoel dat je alle personen in je hart hebt gesloten en je kunt niet wachten om weer meer over hen te lezen.
1
Reageer op deze recensie
