Schemeruur is het debuut van Johan Theorin.

Op een mistige dag aan het eind van de zomer verdwijnt Jens, een jongetje van vijf jaar op het Zweedse eiland Öland. Een grote zoektocht volgt, maar er is geen spoor van hem te vinden. De moeder, Julia, is radeloos en wordt erg depressief. Het is het begin van een nachtmerrie voor haar. Iedere dag vraagt ze zich af wat er met Jens gebeurd is. Twintig jaar later worstelt ze nog steeds met de gevolgen van de verdwijning van haar zoon. Hij is nooit gevonden. Ze ontloopt haar ouders, die niet goed genoeg op haar zoontje pasten en stoot andere familieleden af door haar langdurige rouw. Ze gaat zich te buiten aan alcohol en wordt steeds eenzamer.

Plotseling krijgt ze een onverwacht telefoontje van haar 80- jarige vader, een zee- kapitein, die na zijn pensionering nog altijd op Öland woont. Er is bij hem een pakje bezorgd met daarin een kinderschoen. Julia keert met tegenzin terug naar het eiland. Gerlof, haar vader, wil samen met haar en een paar vrienden de zaak onderzoeken.  

Pas nu hoort Julia het verhaal over Nils Kant, die ooit het eiland onveilig maakte. Nils Kant kwam uit een rijke familie op Öland. Hij liet een spoor van doden achter. Maar hij is allang gestorven, lang voordat Julia's zoontje verdween. Toch vertellen eilanders elkaar in het schemeruur verhalen over Nils Kant. Ze geloven, dat hij nog weleens gezien wordt als hij over de velden dwaalt. Gerlof denkt, dat Nils Kant te maken heeft met de verdwijning van Jens. Samen met twee vrienden bespreekt hij keer op keer de gebeurtenissen van destijds met als doel een aanwijzing boven water te krijgen. Zit Nils Kant achter de verdwijning en is Jens eigenlijk nog in leven? Je vraagt je het hele boek af of dit inderdaad het geval is.

Dat ‘roeren in de mierenhoop’ van Gerlof heeft wel effect. Als, na wat een ongeluk lijkt, de eerste dode valt te betreuren, wordt het al snel duidelijk dat er nog steeds iemand is die niet wil dat de verdwijning van de kleinzoon wordt opgelost. Gaandeweg het verhaal blijkt dat Gerlof meer weet dan hij wil loslaten en dat de doodgewaande Nils nog in leven zou kunnen zijn. Op het einde van het boek blijkt dat mensen je recht in je gezicht kunnen voorliegen en dat werkelijk niks is wat het lijkt.

Schemeruur is een indringend verhaal en heeft een trieste sfeer. De schemering is de overgang van licht naar donker, van goed naar kwaad. De personages hebben stuk voor stuk last van eenzaamheid. Het speelt zich voornamelijk af op Öland, een desolate omgeving, die het eiland wordt in de herfst als alle toeristen zijn vertrokken. Johan Theorin weet de sfeer van het eiland prachtig te beschrijven, maar ook de sfeer van melancholie. De karakters van de hoofdpersonen, het zoeken naar de waarheid en de vragen die dat opwerpt worden meeslepend beschreven.

Het verhaal wordt in twee hoofdlijnen verteld. Allereerst speelt in het heden het verhaal van Julia, die vergeefs hoopt op een wonder rondom haar verdwenen zoon. Daarnaast wordt het verhaal van Nils Kant verteld, welke begint in 1936, wanneer Nils tien jaar is. Nils is de oudste van twee broers en is onvoorspelbaar en gevaarlijk. Hij is het zwarte schaap van de familie, die aan het eind van de jaren dertig voor de nodige opschudding zorgde. Hij is toen naar Zuid-Amerika gevlucht. Allerlei wilde verhalen doen over hem de ronde. Beide verhaallijnen wisselen elkaar af, aan het eind grijpt alles mooi in elkaar.

De personages komen bij Theorin tot leven. De hoofdpersonen Gerlof en Julia spreken tot de verbeelding. Hun ontmoeting is niet gemakkelijk, daar beiden verdriet hebben. Schuld speelt daar een belangrijke rol bij. Julia heeft het verlies van haar zoon nooit verwerkt en is lam geslagen. Dit uit zich op velerlei manieren. Johan Theorin beschrijft haar en haar worsteling overtuigend. Je hoopt zó, dat ze nog een beetje geluk vindt in haar leven, vooral als ze kennismaakt met Lennart, een politieman, die ook een tragedie heeft meegemaakt. Gerlof, haar vader, is een gepensioneerde zeekapitein en weduwnaar. Hij woont in een bejaardentehuis en heeft last van artritis, waardoor hij moeilijk kan lopen. Hij heeft vroeger een leidinggevende functie aan boord gehad en voelt zich bemoederd in het bejaardentehuis. Hij gaat toch koppig door met zijn onderzoek. De zoektocht is zijn manier om toch wat respect te krijgen. Nils Kant is een rijke, verwende jongen. Er is hem verteld, dat hij speciaal is en hij vertelt zichzelf dat Öland zíjn eiland is, wat verschrikkelijke gevolgen heeft voor hem en een aantal mensen op het eiland.

De spanning wordt goed opgebouwd. De plot verrast  en de lezer wordt nog al eens op het verkeerde been gezet. De ontknoping is verrassend. Er is een zweem van geheimzinnigheid rond het verhaal, die me heeft geboeid. De sfeer van het eiland wordt zo goed beschreven, mistig en verlaten. Het eiland Öland is eigenlijk de hoofdpersoon van het boek.

Johan Theorin is geboren in 1963 in Göteborg. Hij is journalist en scenarioschrijver. Het boek won in 2007 de prijs voor Beste Spannende Zweedse Debuut. Het is geïnspireerd op een echt gebeurd verhaal, toen een kind werd vermist in Bohuslän in Zweden in het midden van de jaren tachtig. Johan Theorin is een regelmatige bezoeker van het Baltische eiland, waar zijn moeders familie eeuwen hebben gewoond.
We hebben nog drie misdaadromans te goed van deze auteur. Elk boek zal gaan over een seizoen op het eiland Öland. Schemeruur is het herfstboek. Ik kijk al uit naar de volgende seizoenen.