Prachtige zedenschets van een dorpsgemeenschap

In het (fictieve) liefelijke Engelse dorp Pagford komt deelraadslid Barry Fairbrother onverwachts om het leven door een hersenbloeding. Daarmee worden de verhoudingen in de deelraad op scherp gezet, want er spelen net twee belangrijke thema’s: het al dan niet overdragen van achterstandswijk The Fields aan de naastgelegen stad Yarvil, en het al dan niet open houden van de verslavingskliniek Bellchapel. Pagford is tot op het bot verdeeld in deze kwesties, en verkiezingen voor een nieuw deelraadslid houden de gemoederen dus flink bezig. Ondertussen hebben de inwoners van Pagford allemaal zo ook hun eigen beslommeringen. Ingrediënten genoeg voor ruzies, spanningen en irritaties over en weer.

Een goede raad was het eerste ‘volwassen’ boek van J.K. Rowling na de wereldwijde hit van de Harry Potter-reeks, en wat een boek is dit! Het verhaal hield me van kaft tot kaft in de greep. Het maakt een wat langzame start waarin we met een groot aantal bewoners van Pagford kennismaken; jong en oud, rijk en arm, alle lagen van de samenleving zijn vertegenwoordigd. Het kan hier geen kwaad om een overzicht bij te houden van wie wie is en wie met wie bevriend of familie is, want uiteindelijk heeft alles en iedereen met elkaar te maken. Voor wie, zoals ik, in een dorp opgegroeid is, is het verhaal een feest van herkenning. Rowling heeft zich uitstekend verdiept in de sociale structuur van het dorpsleven. Roddel en achterklap zijn aan de orde van de dag, en net zoals in het echte leven heeft Pagford zijn dorpselite, de pispaaltjes, de voorlopers en de buitenbeentjes. Naarmate het verhaal vordert, loopt de spanning (ook voor de lezer) en het tempo op. Er wordt niet naar een precies omschreven einde toegewerkt, dus verwacht geen onthulling of oplossing zoals in de eindeloze reeksen van thrillers, maar voor de lezer volgt de ene ontknoping na de andere, en ten slotte blijven veel inwoners van Pagford gedesillusioneerd achter.

Naast de gebruikelijke dorpsverwikkelingen komen er in het boek diverse zwaardere thema’s aan de orde, zoals relatieproblemen, cyberpesten, huiselijk en seksueel geweld, drugsverslaving en zelfmoord. Ook daarmee is Pagford niet beter of slechter af dan een willekeurig echt bestaand dorp. En ook hier weet Rowling feilloos echte mensen neer te zetten, die zomaar je dorpsgenoten zouden kunnen zijn. De nogal zwart-witte of botte reacties van sommige hoofdpersonen passen precies, want ook dat is immers herkenbaar in het echte leven.

In andere besprekingen van het boek op deze site lees ik in sommige reacties dat er ‘niks gebeurt’ of dat het ‘saai’ is; die reacties snap ik echt niet. OK, er is zoals al gezegd geen moord die opgelost moet worden, geen mysterie dat ontrafeld moet worden of queeste die vervuld moet worden, dus als dat je definitie is van een boek waarin iets gebeurt, of je als je een Harry Potter-achtig verhaal verwacht, moet je dit vooral links laten liggen. Maar op zo ongeveer elke bladzijde gebeurt wel iets, en de ene verwikkeling is nog niet gaande of de volgende dient zich al weer aan. Je hebt als lezer echt het gevoel dat je midden in het dorpsleven staat, dit heb ik zelden zo levensecht in een boek meegemaakt.

Is er dan niets op het boek aan te merken? Ja, toch, één dingetje. Een belangrijke rol in het boek is weggelegd voor de drugsverslaafde moeder Terri, haar dochter Krystal en drugsdealer Obbo, bewoners van The Fields. De dialogen tussen hen verlopen, zoals verwacht, niet in ABN, maar de manier waarop deze zijn weergegeven, wordt nogal irritant naarmate het boek vordert: “Ik ken ze hiero toch wel un paar dage opslaan, Ter? Je verdientur nog wat an ook …”” of “Er ken niks met um gebeure, hij doet gewoon wattik zeg. Tog?”

Los van dit schoonheidsfoutje is Een goede raad beslist een van de meer bijzondere boeken die ik in lange tijd gelezen heb.