Indrukwekkend!

Op een avond sterft de beroemde acteur Arthur Leander tijdens een voorstelling van King Lear op het toneel aan een hartaanval. Kort daarop bereikt een dodelijke virus, de Georgia Flu, Noord-Amerika. Binnen de kortste keren is 99% van de wereldbevolking dood. De overlevenden zitten in een wereld waar al gauw geen stroom, geen internet, geen verkeer, geen telefoon meer is en moeten zien te overleven. Kirsten, een meisje van 8 die een rolletje had in het toneelstuk waarin Arthur overleed, sluit zich aan bij The Travelling Symphony, een rondreizend gezelschap van acteurs en musici dat toneelstukken van Shakespeare opvoert in de kleine gemeenschappen die door de jaren heen ontstaan. Maar de nieuwe wereld is niet zonder gevaren.

Station Eleven is een aangrijpend verhaal over hoe de mens omgaat met de gevolgen van een epidemie. Door middel van sprongen in de tijd (waar je zeker in het begin wel eventjes goed je aandacht bij moet houden) leren we een aantal hoofdpersonen kennen: uiteraard Arthur en Kirsten, en daarnaast twee ex-vrouwen van Arthur, Miranda en Elizabeth, Arthur’s goede vriend Clark en de journalist Jeevan. Bijzonder is dat in de loop van het verhaal de levens van alle deze mensen met elkaar verbonden blijken te zijn. Het duurt even voor je op die link stuit, maar op zeker moment vallen alle puzzelstukjes op hun plek. Station Eleven is daarbij de verbindende factor (ik laat nog even in het midden wat dat is).

Het verhaal zet je aan het denken over hoe je zelf in een dergelijke situatie zou reageren. We hebben natuurlijk ten tijde van corona een heel klein beetje hier aan kunnen ruiken, maar dit gaat veel verder. Heel indringend is bijvoorbeeld het verhaal van Clark, die een vliegreis maakt. Zijn vliegtuig moet een noodlanding maken vanwege de visussituatie, en het vliegveld waar hij landt blijkt uiteindelijk zijn verblijfplaats voor de volgende 20 jaar te zijn. De eerste dagen verwacht uiteraard iedereen dat er snel hulp komt, maar er gebeurt niets. Je leest hoe de mensen op het vliegveld langzaam maar zeker aan de situatie wennen en ieder op hun manier proberen er het beste van te maken.

Ook tekent zich na enige jaren een onderscheid af tussen de mensen die zich de wereld vóór de Georgia Flu nog herinneren, en de jongeren die dat niet doen. Ook dit is een confronterende gedachte, en je realiseert je hoe het zou zijn als je iets vanzelfsprekends als een winkel, een trein of een telefoon moet proberen uit te leggen aan iemand die dat nooit gezien heeft. Met name de vraag welk van beide groepen nu beter af is, is intrigerend om over na te denken. Want zoals Mandel beschrijft: “Hoe meer je je herinnert, hoe meer je verloren hebt”. En ‘Overleven is niet genoeg’, zo luidt het credo van The Travelling Symphony. Als mens in deze post-apocalyptische wereld zul je keuzes moeten maken en dat is niet altijd gemakkelijk.

Station Eleven is een van de topboeken die ik dit jaar gelezen heb. Het boek is (ook in het Engels) heel toegankelijk geschreven, al zijn er een paar wat taaiere hoofdstukken waar het tempo en de verhaallijn het even af laat weten. Het is een absolute aanrader voor lezers die van dystopische literatuur houden. Hier geen zombies of andere fictieve verschijningen, maar de menselijke emotie tot diep in de ziel op papier gezet.