Indrukwekkend maar té overweldigend

Boeken over de Tweede Wereldoorlog zijn er te kust en te keur, maar dit boek van Jan Brokken stijgt e met kop en schouders bovenuit. Het leest vlot, is interessant en belicht een kant van die tijd die maar weinigen kennen. Wat dat betreft is het een zeer lezenswaardig boek. Toch bekroop mij op een gegeven moment een gevoel van: ja, nou weet ik het wel. Het was het ene verhaal na het andere van mensen die de ontberingen ontvluchtten. De manier waarop het wordt verteld is aan de ene kant heel indrukwekkend maar Brokken gaat heel diep in op alle levens die voorbij komen. De ene na de andere persoon wordt uitgebreid belicht, wordt de reis van beschreven en wordt gekeken hoe het verder is gegaan.
Het is bewonderenswaardig wat Zwartendijk heeft gedaan en het is terecht dat er in dit boek aandacht voor is. Maar het is geen boek om achter elkaar uit te lezen. Eigenlijk zou je per dag of per week een hoofdstuk moeten lezen om alles te laten bezinken en een plek te geven. Anders wordt het één brij van namen, van plaatsnamen en van reisbewegingen. Het is gewoon té overweldigend.
Alle lof voor Brokken om dit zo uit te pluizen en voor de toekomst te bewaren; een goed gedocumenteerd stuk geschiedenis!