Perverse romanticus

Het menselijke in het monster. Als onze huidige preoccupatie met mannelijke seriemoordenaars iets zegt, dan is het wel dat veel mensen een stukje van zichzelf herkennen in het absolute kwaad. Een immens eenzame einzelgänger als Jeffrey Dahmer of een charismatische Ted Bundy met sex appeal. Het aardige aan 'Mijn Mannen' (2021) is dat Victoria Kielland de lezer uitnodigt om zichzelf te spiegelen aan een 19e-eeuwse seriemoordenares. De verwordingsgeschiedenis van de Noorse Brynhild Størset tot de geruchtmakende Noors-Amerikaanse Belle Gunness. Daarbij velt Kielland geen moreel oordeel over Belle's gruweldaden of focust ze niet specifiek op spectaculaire moordpartijen, maar ze legt juist de kwetsbaarheden bloot van haar verwrongen hoofdpersonage. Datgene wat ze met een lezer gemeen heeft en niet wat haar van hen vervreemdt.

Met modernistische stijltrucs (stream of conciousness, subjectieve tijdsbeleving) kruipt Kielland onder het ontstaan van het verwrongen wereldbeeld an een seriemoordenares. Met psychologische verklaringen als Belle's onvermogen om van zichzelf te houden door de constante afwijzing van anderen om haar vrouw-zijn en de strikte religieuze moraal. Maar ook tijdsgeest gebonden verklaringen als Belle's perverse interpretatie van kerkelijke moraal en de romantische liefde, waarin liefhebben voor haar iets is geworden dat men met geweld moet nemen voordat het van haar wordt afgepakt. Zoals zo vaak gebeurd is in haar eigen leven met een ongewenste zwangerschap en het vele seksuele misbruik richting haar persoon.

In de poëtische beschrijvingen komt Belle Gunnes in 'Mijn Mannen' (2021) naar voren als een romanticus in de meest extreme zin. Als een duivelskunstenares die schept door schoonheid te zien in het lelijke en het verdorvene, terwijl ze daarmee op haar eigen unieke wijze breekt met conformiteit en maatschappelijke verwachtingen. Het is niet dat Kielland haar Belle Gunness beschrijft als een feministisch rolmodel, want er blijft toch vooral de bittere eenzaamheid hangen van haar gekozen pad. In de slotpassage gaat Belle zelfs een grens over waar ik een brok van kreeg in mijn keel. Te gruwelijk om bij stil te staan. Maar 'Mijn Mannen' (2021) leest zeker als de omkering van een vrouw die na jarenlang opgebouwde trauma's terugslaat en haar eigen plek opeist. Of dat stukje mens in het monster waar we in onze populaire cultuur zo van smullen als het gaat over talloze mannelijke seriemoordenaars die hun lusten meestal botvieren op vrouwen.